Wymieniamy kopciuchy na nowe źródła ciepła. Rozmowa z Elżbietą Mościńską, kierownikiem Referatu Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Urzędzie Miasta w Piotrkowie

Pani kierownik, kiedyś wspominaliśmy o programie Czyste Powietrze. Czy ten program jest realizowany i na jakim etapie? Program Czyste Powietrze realizowany jest przez urząd nadal?

Cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców Piotrkowa. Do tej pory pozyskaliśmy ponad 10 milionów złotych na zrealizowanie przedsięwzięć realizowanych przez naszych mieszkańców. Mieszkańcy zawarli ponad 664 umowy o dofinansowanie, z czego w realizacji obecnie jest 1300 przedsięwzięć.

To teraz powiedzmy na czym polega ten program Czyste Powietrze. Co mieszkańcy otrzymują i co muszą zrobić, żeby realizować ten program? 

W ramach tego programu można wymienić stare źródło ciepła na nowe, efektywne źródło ciepła piątej klasy. 

Co to jest to efektywne piątej klasy, bo brzmi to bardzo tak służbowo...

To jest urządzenie, które nie będzie emitowało do atmosfery zanieczyszczeń, pyłu zawieszonego. 

Czyli co, piece? Inne piece, czy na przykład pompy ciepła? 

To jest wymiana starych kopciuchów na nowe źródła ciepła, które będą po prostu poprawiały jakość powietrza. W tym można zaliczyć właśnie pompy ciepła, kotły na pelet lub ogrzewanie elektryczne.

I to jest tak, że to mieszkaniec wybiera sobie rodzaj, który najbardziej mu by odpowiadał. Idzie do państwa i w tym momencie rozpoczyna ewentualnie procedurę wymiany. 

Tak, tak, tak.

Czy trzeba spełnić jakieś warunki, czy trzeba tylko mieć dobre chęci i trochę wkładu własnego? 

Nie, niestety. Podstawą programu jest to, aby beneficjent nie przekroczył dochodu 135 tysięcy złotych. 

Ale dochodu swojego rocznie? 

Beneficjenta, czyli nie wspólnoty majątkowej, tylko beneficjent, który składa, podpisze się podmiotem.

Ale to jest roczny dochód, tak? 

Poniżej 135 tysięcy złotych. Wówczas takie dofinansowanie wynosi 40%. Oczywiście dla osób, które mają mniejsze dochody, wyróżniamy trzy progi dochodowe.

I tutaj w zależności od tej wysokości dochodu będziemy mieć dofinansowanie w wysokości 40, 60 lub 100%. Więc zapraszamy bardzo do kontaktu. 

Czyli można jeszcze, tak? Jeszcze można się do Was zgłaszać.

Porozumienie jest podpisane do 2029 roku. Oczywiście nie wiemy, co będzie w przyszłości, czy program nie zostanie zawieszony. Więc prosimy tutaj, żeby mieszkańcy zgłaszali się do nas.

Łącznie z tym, że jest uchwała Antysmogowa Województwa Łódzkiego, która obliguje mieszkańców Piotrkowa do wymiany starych źródeł ciepła pozaklasowych i będą trwały kontrole Straży Miejskiej. Więc jak najbardziej zapraszamy mieszkańców do kontaktu z naszym punktem przy ulicy Szkolnej, pokój 301, aby zgłosili się do nas, pomożemy, doradzimy i razem. No właśnie, bo dla wielu osób to czasami jest czarna magia.

Mają stare piece, wiedzą, że te piece nie spełniają norm, chcieliby wymienić, ale nie wiedzą, co dalej. Czy to jest tak, że Państwo udzielają najpierw porady? Tak jak pani powiedziała, można przyjść, można porozmawiać, można się wszystkiego dopytać, a dopiero później ewentualnie zacząć to zmieniać? 

Jak najbardziej. 

Czy to jest tak, że muszę mieć najpierw wszystkie pieniążki, a Państwo później zwracają? Czy to jest tak, że dostaję te 40% albo więcej i mogę zacząć na przykład kupować to źródło nowe ciepła? 

Jeżeli chodzi o dofinansowanie z prefinansowaniem, czyli że wojewódzki fundusz wypłaci zaliczkę wykonawcy, niestety przy wyższych dochodach, czyli w progu poniżej 135 tysięcy, a do kwoty około 3-4 tysięcy złotych, tutaj nie będzie prefinansowania ani żadnych... 

Czyli najpierw muszę wyłożyć pieniądze, a później ewentualnie dostanę. Ale czy to jest tak, że ja mam gwarancję, kiedy z państwem to już, to wszystko mówiąc potocznie, pozałatwiam, że jednak dostanę i wiem ile dostanę? Czy to jest jakby rozliczenie później i trochę na dwoje babka wróżyła? Czy będzie to dofinansowanie czy nie? 

My informujemy jakie widełki są dofinansowania, ale dopiero przy złożeniu wniosku o płatność wtedy wychodzi nam kwota dofinansowania i zwrot jaki będzie dokonany przez wojewódzki fundusz. 

Jak długo trwają takie procedury? 

Od momentu, kiedy decyduje się na to, że będę zmieniać źródło ciepła do momentu, kiedy mogę od Państwa otrzymać zwrot chociaż tej części. 

Jakie to są przedziały czasowe? 

W zależności jakimi funduszami dysponuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska może to trwać dwa miesiące i może to trwać pół roku.

Czyli trzeba się liczyć, że te pieniążki najpierw trzeba mieć, a później ewentualnie dostaniemy zwrot. 

Tak, ale tu chciałabym zauważyć, że przy podwyższonym poziomie dofinansowania i przy maksymalnym, czyli stuprocentowym poziomie dofinansowania tutaj istnieje taka możliwość dofinansowania, czyli podpisanie umowy z wykonawcą. Wówczas wojewódzki fundusz wypłaca zaliczki wykonawcy.

Czyli jak gdyby ja już nie uczestniczę w tym, tylko bezpośrednio do wykonawcy trafiają pieniądze, ale pani kierownik powiedziała sto procent dofinansowania, kiedy jest taka sytuacja? 

Wówczas, kiedy beneficjent w gospodarstwie jednoosobowym jego dochód wynosi poniżej 1300 zł przy jednoosobowym i 1800 w gospodarstwie wieloosobowym. 

To jest na miesiąc? 

Tak, to jest, że tak powiem, wynika z zaświadczenia wydanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie. Ta instytucja wydaje zaświadczenia dedykowane do czystego powietrza.

Czyli państwo wychodzą naprzeciw, Wydział Ochrony Środowiska wychodzi naprzeciw wszystkim tym osobom, które chcą zmienić kopciuchy. Dużo jest w Piotrkowie tych kopciuchów jeszcze? 

Ponad trzy tysiące takich jest kopciuchów w domkach jednorodzinnych. 

Czy to jest dużo, zdaniem pani, bo macie jakby pogląd na to, ile jest w ogóle tych źródeł ciepła i w stosunku do tego, ile jest, a ile tych kopciuchów? Dużo to czy mało jest? 

Ciągle za dużo. Ciągle za dużo, ale robimy wszystko, aby zmniejszyć tą ilość kopciuchów. 

Czy ja dobrze zrozumiałam, że połowa tych kopciuchów w tej chwili ma szansę właśnie z tym dofinansowaniem zmienić się na lepsze źródła ciepła? Bo mówiła pani, że takich wniosków jest ponad tysiąc. 

Tak, zawartych umów jest ponad 1100.

Czyli zostałaby jeszcze, powiedzmy, dwie trzecie osób, które musiałyby te źródła ciepła wymienić. 

Tak, tak, tak. 

Czy to jest, będzie to trwało, powiedziała pani, czy to jest tak, że w okresie zimy też warto przychodzić do was i zawierać te porozumienia? 

Dlatego, że no taki okres wymiany, no to najczęściej i najlepiej, jak to jest w sezonie letnim, kiedy nie korzystamy z tych źródeł ciepła.

Ale czy w zimie też ma sens przyjście do państwa? 

Jak najbardziej, ponieważ no można się, że tak powiem, przygotować bardzo dobrze do wymiany, ponieważ można znaleźć wykonawcę, który będzie też, że tak powiem, tutaj przedstawi nam naprawdę dobrą ofertę. To na koniec jeszcze tej części zapytam, czy jest czas od momentu, kiedy zgłaszam się do państwa już konkretnie, że chcę wymienić źródło ciepła, czas na to, żeby zrealizować to, czy to są jakieś obwarowania, czy to może trwać, ile będzie mi wygodnie? Od daty podpisania umowy ma beneficjent 24 miesiące na zrealizowanie przedsięwzięcia. To i tak długo, moim zdaniem.

Pani kierownik, to było czyste powietrze, ale jeszcze jest ciepłe mieszkanie, na czym polega? 

Ciepłe mieszkanie kierowane jest dla właścicieli mieszkań, które są w budynkach wielorodzinnych. Również ten program dedykowany jest do wymiany starych kopciuchów.

W ramach tego programu można zamontować nowy piec gazowy lub inny piec spełniający wymogi. Czyli tam były domki raczej jednorodzinne, tutaj są wielorodzinne. Taka jest różnica między czystym powietrzem, a ciepłym mieszkaniem.

I zgłaszają się tutaj również ludzie. 

Czy to jest na zasadzie takiej, że indywidualnie z każdego mieszkania mogę sobie, czy to musi cały, na przykład cały budynek odjąć taką decyzję? 

Regulamin ciepłego mieszkania mówi o tym, że może przystąpić takiego programu właściciel lokalu w budynku wielorodzinnym z wyodrębnioną księgą wieczystą. 

Czyli prywatny właściciel...

W kamienicy lub w bloku. Jeżeli chodzi o wspólnoty mieszkaniowe, wspólnota nie może liczyć więcej mieszkań niż przedział, od trzech do ośmiu mieszkań. Taki jest regulamin, tak musimy szukać właśnie wspólnot mieszkaniowych.

I dużo w Piotrkowie jest też takich mieszkań, budynków wielorodzinnych, które powinny wymienić te piece? 

Tak, jak najbardziej. Tylko tutaj u nas na terenie miasta, jeżeli chodzi o ilość mieszkań we wspólnocie, niestety tutaj żadna wspólnota jeszcze się do nas nie zgłosiła. Bo tu jest więcej chyba mieszkań, rzadko jest właśnie tak do ośmiu spółdzielczych, żeby w jednym budynku.

I tu jest chyba problem. No to jeszcze zostaje nam o Z2 też. Kiedyś rozmawiałyśmy na ten temat. Czy możemy powiedzieć, jaka jest w tej chwili sytuacja? Obecnie trwają audyty energetyczne, czyli zakończyliśmy pierwszą część, czyli zweryfikowaliśmy wszystkich beneficjentów, którzy byli zapisani w 2020 roku. Przypomnijmy, co to jest o Z2, bo może nie wszyscy słuchacze wiedzą. Program o Z2, pełna nazwa brzmi Budowa instalacji OZE na terenie Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, edycja druga.

W ramach tego programu zostanie zamontowane w 242 lokalizacjach, czyli w budynkach jednorodzinnych należących do mieszkańców miasta, źródła OZE, w tym panele fotowoltaiczne, pompy ciepła. Tu będzie aż 105 pomp zamontowanych u mieszkańców, więc też również będzie efekt ekologiczny w postaci wymiany starych kopciuchów. Magazyny energii, solary, również kotły na pelet.

I jest tu zainteresowanie również? 

Bardzo długo mamy listę rezerwową. Obecnie właśnie weryfikujemy tą listę rezerwową. Będziemy po weryfikacji tej listy rezerwowej będziemy uruchamiać dalsze audyty, aby zaktualizować PF-u i ogłosić przetarg na wykonawstwo.

No brzmi to wszystko bardzo tak znowu powiedziałabym służbowo, ale to oznacza, że można w każdej chwili do Was przyjść i można się dopytać jeszcze o szczegóły, o których my tutaj nie możemy powiedzieć. Jeżeli chodzi o nabór do OZE 2... 

Już nie ma. Nabór trwał w 2023 roku.

A jest szansa, że to się powtórzy? 

No miejmy nadzieję, że OZE 3 ruszy. Jeżeli będzie ogłoszony taki nabór, to jak najbardziej będziemy zapraszać mieszkańców do współpracy, aby składali do nas deklarację udziału w takim programie. 

Pani kierownik, zbliża się jesień, zbliża się sezon grzewczy i znowu nas, mieszkańców niepokoi powietrze. Ten smog, który mamy od wielu lat, no znowu się zacznie. Czy coś miasto zrobiło w tym zakresie, żeby, no już wiemy, że te pompy ciepła, te wymiany tych pieców, to jest bardzo ważne. Natomiast jaka ta jakość powietrza, żeby wiedzieć, jak to wygląda. Czy Państwo będą to kontrolowali? 

Tak, na terenie miasta mamy zamontowane 20 czujników pomiaru jakości powietrza. Mogę się pochwalić, że tutaj w ramach programu Czyste Powietrze dostaliśmy z Wojewódzkiego Funduszu bonus. Otrzymaliśmy 30 tysięcy złotych, które przeznaczyliśmy na zakup dodatkowych 10 czujników jakości powietrza.

Gdzie te czujniki na przykład są umieszczane? To są na budynkach? 

Na budynkach użyteczności publicznej, w szkołach, przedszkolach, tego typu instytucjach.

A jak będzie można monitorować tę jakość powietrza? Czy te czujniki są gdzieś włączone do jakiegoś systemu? Będzie jakaś aplikacja i będzie można kontrolować tę jakość powietrza? 

W ramach podpisanej umowy mamy zakupione 20 czujników plus raz nowych 10, wraz z abonamentem. Na stronie Arly mamy zakładkę na stronie naszego miasta. Można sprawdzić jakość powietrza. Tak, że tutaj na bieżąco jest monitorowana jakość powietrza. No sprawdzanie sprawdzaniem, ale dobrze by było, gdyby tego smogu nie było.

Powiedziała pani, że te wymiany tych źródeł ciepła też coś zmieni w naszym mieście. 

Zobaczymy, jak to będzie wyglądało. Natomiast ja się zastanawiam w ogóle, jak podejdziemy do tego na przykład, no ucząc się tego, że ten smog jednak jest, bo ja przez wiele lat, kiedy tutaj nawet spotykałam się z poprzednimi władzami miasta, mówiło się, że tego smogu nie ma.

I teraz pytanie, czy straż miejska, bo wspominała pani o tym, będzie w jakiś sposób kontrolowała, czym palimy w tych piecach, bo wymiana wymianą, oczywiście te nowoczesne, nie da się w nich palić śmieci, ale w wielu jeszcze wiem, że wrzucane są butelki plastikowe, w ogóle śmieci, żeby zaoszczędzić na tym, czym palimy. Jak to będzie ze strażą miejską wyglądała współpraca? W okresie, kiedy zacznie się już okres grzewczy, myślę, że straż miejska znowu rozpocznie kontrolę domków i jednorodzinnych, ponieważ będzie wiadomo na bieżąco, czym opala właściciel. Ale straż miejska nasza chyba nie ma drona takiego, który może tam zaglądać w kominy, bo kiedyś był wypożyczony, ale to chyba tylko było wypożyczone na chwilę. 

Nie posiada. 

A nie myśleli państwo, żeby w taki dron wyposażyć straż miejską, żeby można było kontrolować? 

Powiem tak, dron, dronem, ale obsługa tego urządzenia i koszt że tak powiem utrzymania i później ewentualnych, że tak powiem rozstrzygnięć na etapie już sądowym, to już jest bardziej skomplikowany temat. Bo to nie jest chyba takie proste w sumie, że człowieka oskarżymy o to, że pali plastikiem na przykład w piecach.

Rozmawiała Beata Hołubowicz - Stachaczyk