Pomoc społeczna w Piotrkowie – opieka wytchnieniowa, asystenci i programy wsparcia. Rozmowa z Anną Wnuk

Beata Hołubowicz-Stachaczyk: Pani Anno, 20 lat czekaliśmy na to, żeby Pani do nas przyszła. To niesamowite, bo tak naprawdę dzisiaj pierwszy raz Panią zobaczyłam na oczy. Cieszę się, że Pani jest.

Anna Wnuk: Ja też się cieszę. Tak jak Pani wspomniała, dokładnie 20 lat temu rozpoczęłam swoją pracę w Urzędzie Miasta.

BHS: Ale w tym wydziale?

AW: Dokładnie tak, wtedy w 2005 roku był to Wydział Spraw Społecznych, który w swoich strukturach skupiał cztery referaty. Później po zmianach organizacyjnych była to komórka pełnomocnika do spraw rozwiązywania problemów alkoholowych, zdrowia i pomocy społecznej. Teraz jest to Referat Spraw Społecznych.

BHS: Czym obecnie zajmuje się Referat Spraw Społecznych?

AW: Ciężko powiedzieć to w dwóch zdaniach, ponieważ z tego co pamiętam jest to chyba ponad 30 punktów w regulaminie organizacyjnym, jakim zajmuje się mój referat. Głównie jest to szeroko pojęte kreowanie polityki społecznej w mieście. Ta polityka społeczna zmienia się z biegiem lat. Kiedy rozpoczynałam pracę 20 lat temu to polityka społeczna, pomoc społeczna ukierunkowana była na tak zwane zasiłki. Społeczeństwo było dość biedne, było spore bezrobocie. Teraz polityka społeczna zmierza w zupełnie innym kierunku

BHS: Właśnie, w jakim kierunku? Bo owszem, są ciągle osoby, którym trzeba pomagać finansowo. Te nigdy nie znikną, ale to tak już musi być. Natomiast czym Państwo się teraz zajmują, jakim rodzajem pomocy?

AW: Dokładnie, taki mamy system, że osoby, które kwalifikują się do pomocy w ramach kryterium dochodowego nigdy nie znikną. Teraz stoimy przed wyzwaniem tak zwanej szeroko pojętej deinstytucjonalizacji, czyli zrobieniem wszystkiego, aby człowiek, mieszkaniec naszego miasta nie trafił pod opiekę instytucji, domu pomocy, placówki opiekuńczo-wychowawczej. Pani na początku zapytała, czym zajmuje się mój referat. Ja zajmuję się nadzorem bezpośrednim dziesięciu placówek, jednostek organizacyjnych miasta. Są to domy dziecka, pogotowie opiekuńcze, dom pomocy, dzienny dom pomocy społecznej, środowiskowy dom pomocy dla osób zaburzonych psychicznie, świetlice środowiskowe.

BHS: Czyli jest to wsparcie fizyczno-psychiczne? Bo Państwo zajmują się osobami, które są niepełnosprawne fizycznie i potrzebujące pomocy, wsparcia psychicznego, prawda?

AW: Oczywiście.

BHS: I tych osób jest niestety coraz więcej. To jest chyba w tej chwili już bolączka naszego społeczeństwa, że po pierwsze jesteśmy coraz starsi, coraz dłużej żyjemy, więc trzeba usamodzielnić na ile się da seniorów, dobrze mówię?

AW: Oczywiście, że tak.

BHS: I nad tym chyba też pracujecie, żeby jak najpóźniej te osoby trafiały na przykład do domu w pomocy społecznej?

AW: Dokładnie, właśnie nad tym pracujemy. Teraz priorytetami mojego referatu i priorytetem Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, bo tutaj ta współpraca jest bardzo szczelna i bardzo kompleksowa, realizujemy razem taki projekt deinstytucjonalizacji. Czyli miasto będzie tworzyło lokalny program deinstytucjonalizacji. W związku z tym mieszkańcy naszego miasta proszeni są o to, aby wypełniać ankietę, która znajduje się w naszych social mediach, na stronie miasta. Ankiety są dostępne również fizycznie.

BHS: Cieszę się, że Państwo tyle robią, ale to jest jakby na papierze, tak? I tutaj Państwo kierują się tym, jakie potrzeby mają ludzie. Ale na przykład wiem, że macie problem z rodzinami zastępczymi, i to jest kolejny problem, którego się nie rozwiąże na papierze.

AW: Ja myślę, że nie jest to tylko nasz problem. Jest to problem wszystkich powiatów. 

BHS: Tak, wczoraj był pan wicestarosta i mówił, że mają chyba jeszcze gorszy problem na terenie powiatu. Właśnie, to są problemy, to są wyzwania.

AW: Jest to bardzo duży problem. Ostatnio odbył się kongres, takie spotkanie powiatów w zakresie deinstytucjonalizacji. Miasto Piotrków Trybunalski oczywiście też swoje stanowisko wyraziło. Na terenie miasta mamy umieszczonych ponad 120 dzieci w rodzinach zastępczych, tych rodzin mamy ponad 90. Ja myślę, że mamy trudne czasy. Coraz więcej jest tych dzieci. Coraz więcej jest dzieci, które mają różne dysfunkcje, a system, który mamy w kraju nie przewiduje jakichkolwiek udogodnień.

BHS: To co chcecie na przykład zrobić? Była tutaj pani, która mówiła, że na przykład wiele dzieci w przedszkolach jest z orzeczeniem. A rodzice też potrzebują wsparcia, nawet jak się tymi dziećmi opiekować, jak opiekować się starszymi, bo mamy starszych rodziców, rodzice są z różnymi dysfunkcjami. Jak państwo tutaj chcą pomagać? Tak praktycznie.

AW: W tym kierunku działamy. W kontekście rodzin zastępczych napisaliśmy projekt Pomoc dla rodzin. Tutaj wsparciem będą objęte rodziny zastępcze i osoby, które doznają przemocy domowej, bo zwykle od tego się zaczyna.

BHS: To jak to będzie wyglądało w praktyce?

AW: W praktyce dzieciaki z rodzin zastępczych otrzymają wsparcie w postaci dodatkowych korepetycji, pomocy psychologicznej, a rodzice zastępczy otrzymają wsparcie dotyczące wzmocnienia ich kompetencji wychowawczych.

BHS: A na przykład jeśli chodzi o przemoc, to jest jej wbrew pozorom dużo. Jest i psychiczna i fizyczna.

AW: Tutaj będzie kompleksowa praca z osobą, która doznaje przemocy. Będzie to szeroko pojęte wsparcie psychologiczne.

BHS: Będzie można się zgłaszać do was?

AW: Oczywiście, do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie. Ten projekt będzie realizowany przez specjalistów, tak mogę powiedzieć, bo naprawdę w moich jednostkach pracuje cudowna kadra i są to naprawdę świetni specjaliści. I oni będą realizowali ten projekt, będą pracowali z osobą, która doznaje tej przemocy, ale również z osobą, która jest sprawcą tej przemocy.

BHS: Pani Anno, będziemy za chwilę rozmawiać dalej o tym, czym Pani się zajmuje, ale wiem, że organizujecie piknik. Wiem, że bardzo by chciała Pani zaprosić naszych mieszkańców, więc minuta dla Pani, żeby później kontynuować rozmowę.

AW: Bardzo dziękuję. Bardzo serdecznie zapraszam na piknik, który realizowany będzie przez miasto w dniu 21 września, czyli w niedzielę, w Parku Świętego Jana Pawła II w godzinach od 11 do 16. Będzie to piknik dla zdrowia i rodziny. Podczas pikniku realizowane będą badania przesiewowe, badania gęstości kości.

BHS: Czy każdy może przyjść?

AW: Oczywiście, każdy mieszkaniec naszego miasta może przyjść, bardzo serdecznie zapraszamy.

BHS: A gdyby ktoś był spoza miasta?

AW: Też zapraszamy. Zapraszamy wszystkich, którzy będą chcieli wziąć udział w tej inicjatywie i mam nadzieję, że się spodoba i w przyszłym roku zrealizujemy ją na szerszą skalę.

BHS: Pani Anno, możemy jeszcze wrócić do tych tematów, które przerwałam, bo tak jak Pani powiedziała informacji jest mnóstwo. Państwo na co dzień wypełniają przeróżne luki, które są tu w mieście jeśli chodzi o sprawy społeczne. Wiemy już, że MOPR to jest ta główna instytucja, która wspiera naszych mieszkańców, ale Państwo również zajmują się chyba na przykład przedszkolami, prawda?

AW: Nie, mój referat nie zajmuje się przedszkolami, ja w swoich strukturach mam żłobki.

BHS: A no właśnie, czyli jednak maluchy są. Ile my mamy żłobków w Piotrkowie?

AW: Mamy 14 żłobków i kilka klubów dziecięcych.

BHS: Czy to zdaniem Pani wystarcza jeśli chodzi o pomoc dla młodych rodziców?

AW: W zupełności.

BHS: Nie ma teraz problemów, żeby się dostać do żłobka?

AW: W naszym żłobku miejskim mamy chyba jeszcze około 10 do 15 wolnych miejsc.

BHS: Czy to nie wynika też z tego, że coraz mniej rodzi się dzieci i o ile kiedyś był brak miejsc właśnie w żłobku z tego powodu, to teraz po prostu tych dzieci jest coraz mniej?

AW: Na pewno. Dlatego musimy tworzyć lokalne plany deinstytucjonalizacji, ponieważ nie ma się kto zajmować osobami starszymi. Dzieci często wyjeżdżają do większych miast, osoby starsze zostają tutaj na miejscu.

BHS: Czyli mniej dzieci się rodzi, jest mniej osób do opieki nad starszymi, a my się coraz bardziej starzejemy, coraz dłużej żyjąc.

AW: Dokładnie tak i potrzebujemy coraz więcej pomocy. Stąd praca mojego referatu, praca moich jednostek w takim kierunku, aby zapewnić człowiekowi taką pomoc, aby został jak najdłużej w środowisku lokalnym. I to jest to, z czym się borykamy, z czym się mierzymy na co dzień, ale staramy się sprostać tym wszystkim wyzwaniom.

BHS: Czyli kiedy w tej chwili ogłaszane są takie kierunki jak opiekuna ludzi starszych, to jest bardzo potrzebny kierunek okazuje się, bo państwo też idą w tę stronę, żeby jak najwięcej takich osób było w mieście i zajmowało się tymi starszymi ludźmi.

AW: Dokładnie tak. Na dziś mamy złożony wniosek w ramach rządowego programu Asystent Osobisty Osoby z Niepełnosprawnością. Złożyliśmy wniosek dla 120 osób, czyli 110 osób dorosłych z niepełnosprawnością i 10 dzieciaków niepełnosprawnych. Planujemy także objąć taką pomocą 130 osób w mieście, taką asystenturą i jest to naprawdę bardzo potrzebne działanie, ponieważ osoba z niepełnosprawnością, która ma w szczególności dysfunkcję narządu ruchu, bądź narządu wzroku, nie może sama wyjść z domu, bądź się boi. Otrzymuje ona wtedy takiego asystenta, może wyjść na spacer, może załatwić sobie swoje sprawy urzędowe, może chociażby pójść do kina, czy pojechać do teatru. I na to są pieniądze, dlatego zachęcamy, aby z takich programów korzystać.

BHS: Czyli osoby, które w tej chwili potrzebują Waszego wsparcia, lub ich rodziny mogą zgłosić się do Państwa i jest szansa na to, że chociaż w jakiejś części Państwo wesprą taką rodzinę?

AW: Dokładnie tak to się dzieje. Teraz czekamy na nabór, który będzie ogłaszało ministerstwo i będzie to nabór na opiekę wytchnieniową.

BHS: A co to jest ta opieka wytchnieniowa?

AW: Tak, żeby najszybciej i najprościej powiedzieć. Mamy w domu osobę, która jest w głównej mierze leżąca. Musimy iść do pracy albo musimy sami sobie coś załatwić w urzędzie. Dlatego mamy takie wytchnienie w postaci osoby, opiekunki, która zajmuje się naszą najbliższą osobą.

BHS: Zawsze ludzi interesuje, czy takie wsparcie jest bardzo drogie? Jak Państwo to organizują, bo nie każdego jest stać na opłacenie takich osób, które pomagają?

AW: To wsparcie jest całkowicie bezpłatne. W ramach programów rządowych asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością oraz opieka wytchnieniowa są to całkowicie bezpłatne programy dla mieszkańców miasta.

BHS: Czyli wystarczy się do Państwa zgłosić i taka zainteresowana osoba dostanie konsultację, na jakich warunkach można będzie tę pomoc uzyskać. Państwo pewnie na okrągło pracują nad jakimiś projektami, bo powiedziała Pani, że tych projektów jest mnóstwo. I żeby pozyskiwać te pieniądze, bo przecież musicie opłacać tę pomoc w jakimkolwiek wymiarze, to piszecie pewnie projekty. Dużo wykonujecie takich prac?

AW: Tak, obecnie w tej perspektywie projektowania otrzymaliśmy dofinansowanie na projekt pod nazwą Aktywność Drogą do Zdrowia i Samodzielności.

BHS: To jest ten ostatni projekt, tak?

AW: Tak. I już piszemy kolejny projekt. Na przyszły rok robimy analizy, ile osób objąć takim projektem. Zbieramy dane odnośnie zapotrzebowania, czym mieszkańcy są zainteresowani.

BHS: Czyli wypełniajmy tę ankietę, o której Pani wspominała.

AW: Tak, bardzo zachęcam.

BHS: Bo to jest potrzebne dla Was, ale również przyda się nam mieszkańcom.

AW: Dokładnie tak, ponieważ my tworząc lokalny plan deinstytucjonalizacji będziemy wiedzieć, w jakim kierunku musimy realizować usługi i czego potrzebują po prostu mieszkańcy.