Późnorenesansowy pałac obecnie wznosi się przy ulicy Kasztelańskiej i znajduje się w granicach administracyjnych Piotrkowa. Przed laty, od XV do XVII wieku, była to wieś Byki, siedziba rodu Jaxów-Bykowskich. Sam budynek powstał około 1604 roku w wyniku przebudowy gotyckiego zameczku. Autorami przebudowy był wojewoda sieradzki Jan Stanisław Bykowski i jego żona Petronela z Małachowic Małachowska, kasztelanka łęczycka. Oni właśnie nadali zameczkowi cechy pałacu.
Ta architektoniczna ingerencja sprawiła, że rezydencję Bykowskich można dziś odnaleźć w wielu źródłach historycznych pod różnymi nazwami. Raz jest określana zamkiem, raz pałacem, a innym razem dworem czy zespołem zamkowym. Jakby nie określać budowli, to najważniejsze jest to, że ostała się po dziś dzień i nadal można podziwiać jej manierystyczny portal, nietypową wieżę bramną, poza którymi zachowały się też oryginalne wnętrza.
Niestety w źródłach historycznych nie sposób znaleźć informacji, jak wyglądały zabudowania przed wyremontowaniem ich w 1604 roku przez Jaxów-Bykowskich. Nie wiadomo więc, jak mogło prezentować się pierwotne założenie zamkowe. Można jedynie domniemywać, że najstarszy element budowli stanowi kamienna, licowana cegłą baszta, której powstanie szacowane jest na połowę XVI wieku. Baszta postawiona jest na planie kwadratu, wsparta jest tzw. filarem przyporowym i na wysokości pierwszego piętra przechodzi w sześciobok. Zachowane do dziś otwory strzelnicze świadczyć mogą o jej obronnym charakterze. Sam pałac powstał na planie wydłużonego prostokąta i pierwotnie posiadał cztery baszty. Do dziś zachowały się dwie - północna o cechach obronnych i stojąca od południa baszta kwadratowa. Według historyków mogła ona pełnić rolę prywatnej kaplicy.
A jak historia pałacu wyglądała w kolejnych latach? W roku 1705 wieś Byki przeszła na własność kolejnego rodu - Wężyków. Jednak nigdy tu nie zamieszkali, przez co pałac popadł w ruinę. Opisywał to autor „Śpiewów historycznych” i „Powrotu posła” - Julian Ursyn Niemcewicz, który w 1821 roku przejeżdżał przez te okolice. Pisał o zaniedbanej, a niegdyś bogatej rezydencji. Ćwierć wieku później nowi właściciele - Jeziorańscy - rozpoczęli prace remontowe, choć można je nazwać także odbudową. Walory użytkowe wzięły wówczas górę nad walorami artystyczno-architektonicznymi i wiele elementów uproszczono. Gdy przyszła I wojna światowa budynek stał się miejscem pobytu dla wojsk niemieckich, co skutkowało całkowitym zniszczeniem i dewastacją piętra pałacu. II wojna światowa przyniosła kolejne zniszczenia. Ucierpiała północna strona budynku, częściowo rozebrana została dawna zamkowa baszta. Po wojnie ówczesny właściciel, Maksymilian Czarnecki, przekazał budynek, a władze przeznaczyły go na cele edukacyjne. W latach 1959-1964 miał miejsce gruntowny remont, a prace ekip remontowych kosztowały około 7 milionów ówczesnych złotych. Po remoncie mieściły się tu kolejno - Technikum Rolnicze, Policealne Studium Weterynaryjne, Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza, a od roku 1980 siedzibę znalazł Ośrodek Doradztwa Rolniczego, obecnie pod nazwą Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach - oddział w Piotrkowie Trybunalskim.
Przez lata na terenie pałacu i przylegającego do niego parku odbywały się liczne imprezy ogrodnicze i rolnicze, m.in. Piotrkowskie Targi Ogrodnicze „Pamiętajmy o ogrodach” oraz największa z nich - Promocyjno-Handlowa Wystawa Rolnicza ROL-SZANSA w Piotrkowie Trybunalskim. Co roku przyciągała do Piotrkowa przedstawicieli sprzętu rolniczego, producentów rolnych, a także ministrów rolnictwa z władzami województwa na czele. Podczas wystawy można było podziwiać najnowsze maszyny i urządzenia rolnicze, środki do produkcji, odbywał się kiermasz roślin ozdobnych i owocowych, a same urządzenia prezentowano także podczas pracy na dynamicznych pokazach. To tutaj swoje finały miały konkursy na najlepsze gospodarstwo ekologiczne województwa łódzkiego - Agroliga. W 2020 roku miała się odbyć 29. edycja tej wystawy, ale ze względu na epidemię została odwołana. Planowany nowy termin wydarzenia to 28-29 sierpnia 2021 roku.
Do pałacu Bykowskich można najszybciej dojechać od strony ulicy Łódzkiej, skręcając w lewo tuż przed wjazdem na węzeł drogowy łączący ulicę z drogą krajową numer 12 i trasą S8. Po ujechaniu kilkuset metrów zza drzew wyłania się już fronton budynku, przed którym wyrasta szpaler drzew i wije się niewielki strumień. To pozostałości dawnego pałacowego parku.
W artykule wykorzystano informacje ze stron:
www.kanon.pttk.pl - Kanon krajoznawczy województwa łódzkiego (2019)
www.kultura.lodz.pl
www.zamkipolskie.com
zamkilodzkie.pl
