Odkrywamy znane i nieznane - Pomnik obrońców Gór Borowskich

Monument ma przypominać o bitwie w obronie Gór Borowskich, w której odnotowano ponad sześciuset poległych, rannych i zaginionych. Byli to żołnierze z 2 pułku piechoty Legionów, III dywizjonu 2 pułku artylerii lekkiej Legionów, 7 batalionu karabinów maszynowych, improwizowanego batalionu kpt. Eustachiusza Marszałka, 11 batalionu strzelców, 2 batalionu czołgów lekkich i elementów 146 pułku piechoty. Nierówna to była walka, a siły wroga były przeważające w tym starciu. Było to wydarzenie wspominane na niejednej lekcji historii, a wymieniane na równi często, jak obrona Westerplatte, czy starcia z Mokrej, Mławy, Wizny czy Bzury.

Aby upamiętnić poległych postanowiono postawić w miejscu walk pomnik. Do realizacji pomysłu mieli przystąpić oficerowie 2 pułku piechoty Legionów – płk Ludwik Czyżewski i mjr Tadeusz Żelazowski. Pierwotna koncepcja mówiła o pomniku w formie obelisku, który wzorowany miał być na pomniku 21 pułku piechoty Dzieci Warszawy, wzniesionego w 1967 r. na Grochowie. Realizacja rozpoczęła się w połowie 1969 roku, kiedy to pomysłodawcy pomnika spotkali się w miejscu jego budowy. Za wykonanie odpowiedzialni byli plastyk Adam Piątek oraz pracownicy piotrkowskiej „Piomy” – Jan Grzybowski i Jan Kowalczyk.

Odsłonięcia pomnika dokonano 3 września 1972 r., a w uroczystości wzięło udział kilka tysięcy osób. Wśród nich byli m.in. kombatanci, rodziny żołnierzy, lokalne władze i liczni mieszkańcy. Do dziś w każdą pierwszą niedzielę września pod pomnikiem na Górach Borowskich odbywają się oficjalne uroczystości z mszą polową, podczas których kultywowana jest pamięć o dawnych wydarzeniach i bohaterach. Całość kończy Apel Poległych.