Przemoc często przechodzi z jednego pokolenia na kolejne. Dzieci dorastające w środowisku, w którym dochodzi do krzywdzenia domowników, przejmują wzorce zachowań dorosłych – zarówno tych, których sami doświadczają, jak i tych, które obserwują. W efekcie mogą uznać, że agresja jest najskuteczniejszą metodą radzenia sobie z konfliktami. Dziedziczeniu podlega jednak ogólny schemat agresywnych relacji, a nie konkretne formy przemocy, takie jak określony sposób bicia czy używanie konkretnych przedmiotów.
Przemoc domowa wynika między innymi z długotrwałego, społecznego przyzwolenia na krzywdzenie bliskich, zwłaszcza kobiet i dzieci. W wielu społecznościach nadal toleruje się bicie i stosowanie kar cielesnych. Dodatkowo silna wiara w to, że sprawy rodzinne powinny pozostać prywatne, sprawia, że osoby stosujące przemoc czują się bezkarne, a osoby pokrzywdzone – bezsilne. Jednocześnie przekonanie to zniechęca otoczenie do reagowania na „rodzinne problemy”. W miejscach, gdzie przemoc jest szeroko akceptowana, osoby jej doświadczające rzadko mogą liczyć na wsparcie spoza rodziny, natomiast sprawcy nie obawiają się presji społecznej, by zmienić swoje zachowanie. Badania wskazują, że agresja wobec członków rodziny bywa częściej tolerowana niż przemoc wobec osób niespokrewnionych.
Jeżeli będziemy wychowywać dzieci w oparciu o przemoc, to one w dorosłości będą powielały te schematy. Ze względu na to, że mają tą przemoc zamodelowaną, jest to jedyny dla nich sposób wchodzenia w relacje, a może też samo doświadczenie przemocy wywoływać taką chęć odwetu - mówi Lucyna Kicińska z Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym
Rodzaje przemocy Przemoc może przybierać wiele form:
Przemoc psychiczna - krytyka, obrażanie, manipulacje emocjonalne, strofowanie. Na przykład starsza osoba może być poniżana przez młodszych za swoją zależność lub trudności z poruszaniem się.
Przemoc ekonomiczna - np. młodsze pokolenie narzuca seniorowi sposób wydawania pieniędzy, ogranicza jego dostęp do środków albo decyduje o finansach „za niego”.
Zaniedbanie - brak opieki, zapominanie o potrzebach fizycznych lub emocjonalnych, ignorowanie samotności.
Przemoc fizyczna - choć rzadsza w kontekście międzypokoleniowym, może się zdarzać, szczególnie w sytuacjach intensywnego konfliktu lub pod wpływem frustracji.
Przemoc komunikacyjna - przerywanie wypowiedzi, ignorowanie próśb, wykluczanie ze wspólnych decyzji - to subtelne, ale bardzo bolesne formy przemocy, które niszczą zaufanie i więź rodziną.
Przemoc wpływa na całą rodzinę. Osoba narażona na przemoc cierpi emocjonalnie, może mieć obniżone poczucie własnej wartości, odczuwać lęk, a to prowadzić może nawet do depresji. Konflikty mogą prowadzić do trwałego rozpadu relacji rodzinnych, izolacji oraz pogorszenia stanu zdrowia psychicznego. W skali społecznej zjawisko to podważa solidarność międzygeneracyjną, czyli założenie, że rodziny wspierają się nawzajem, niezależnie od wieku.
Jak przeciwdziałać przemocy domowej?
Komunikacja – kluczowa jest szczera rozmowa. Warto zadbać o to, by każdy miał możliwość wypowiedzenia swoich potrzeb i obaw. Mediator lub terapeuta rodzinny może pomóc w prowadzeniu takich rozmów.
Edukacja – rodziny powinny uczyć się rozumienia swoich granic, budowania wzajemnego szacunku i negocjowania obowiązków.
Wsparcie z zewnątrz – jeśli problemy się pogłębiają, dobrze skontaktować się z instytucją pomocową.
Samopomoc i dbanie o siebie – zarówno osoba starsza, jak i młodsza powinna mieć możliwość odpoczynku, setki wsparcia psychicznego i fizycznego.
We wszystkich gminach województwa łódzkiego funkcjonują instytucje, które mogą pomagać w sytuacjach przemocy:
Ośrodki pomocy społecznej – mogą zaoferować wsparcie socjalne, psychologiczne, a także mediacje rodzinne.
Policja – w przypadkach przemocy fizycznej lub groźby.
Poradnie psychologiczne i terapeutyczne – pomoc psychoterapeuty może być kluczowa w rozwiązaniu długotrwałych konfliktów.
Organizacje pozarządowe – fundacje i stowarzyszenia, które działają lokalnie, często oferują interwencję, poradnictwo i grupy wsparcia.
Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi (RCPS w Łodzi) odgrywa ważną rolę w przeciwdziałaniu przemocy domowej. Wśród swoich zadań RCPS w Łodzi ma zapobieganie patologiom społecznym, w tym przemocy - co potwierdzają zapisy jego misji.
Zgodnie z art. 6 ust. 6 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, do zadań własnych samorządu województwa należy w szczególności:
• opracowanie i realizacja wojewódzkiego programu przeciwdziałania przemocy domowej;
• inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej;
• opracowywanie ramowych programów ochrony osób doznających przemocy domowej oraz ramowych programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową, a także ramowych programów psychologiczno - terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową;
• organizowanie szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy domowej, w tym obowiązkowych szkoleń dla członków zespołu interdyscyplinarnego oraz grup diagnostyczno-pomocowych. Ponadto, RCPS w Łodzi prowadzi działania edukacyjne i informacyjne np. wspiera komunikację na temat przemocy domowej, udostępnia broszury, ulotki, publikacje o przemocy.
Dzięki temu instytucja pomaga budować w regionie Łódzkim świadomość i struktury wsparcia, które mogą zapobiegać przemocy. Nie reagowanie na przemoc, w tym przemoc międzypokoleniową oznacza pozwolenie, by konflikt narastał. Nawet pozornie „drobne” napięcia mogą przerodzić się w głębszą krzywdę emocjonalną, a czasem - w realne zagrożenie. Wczesna interwencja, rozmowy, wsparcie psychologiczne i instytucjonalne mogą uratować relacje, a przede wszystkim - chronić godność i bezpieczeństwo wszystkich członków rodziny.
Materiał powstał we współpracy z Samorządem Województwa Łódzkiego i Regionalnym Centrum Polityki Społecznej w Łodzi oraz jest finansowany ze środków Województwa Łódzkiego
Komentarze 5