Edyta Żemła o konfliktach zbrojnych, wojsku oraz polityce

Edyta Żemła od wielu lat zajmuje się tematyką wojskową i konfliktami zbrojnymi. Była redaktor naczelną portalu Polska Zbrojna, a obecnie współpracuje z Onetem i Fundacją Reporterów. 

Kulisy pracy na froncie

W pierwszej części spotkania uczestnicy mieli okazję zadawać pytania. Wiele z nich dotyczyło emocji towarzyszących jej w różnych momentach jej życia, konfliktów zbrojnych, wojny na Ukrainie oraz etyki pracy reportera wojennego. 

Podczas spotkania, dziennikarka opowiadała o swoich doświadczeniach z pracy w rejonach konfliktów. Uczestnicy mieli okazję dowiedzieć się, jak wygląda codzienność korespondenta wojennego, z jakimi zagrożeniami się mierzy i jakie emocje towarzyszą relacjonowaniu wydarzeń z miejsc ogarniętych wojną. Żemła podkreślała, jak ważne jest rzetelne dziennikarstwo i przedstawianie faktów bez manipulacji.

Dziennikarka wielokrotnie wspomniała, jak ważne jest oddzielanie faktów od propagandy, bowiem podkreśliła, że współczesne konflikty zbrojne to nie tylko starcia na froncie, ale również walka informacyjna. 

Jakie są największe wyzwania w rzetelnym relacjonowaniu konfliktów zbrojnych? 

Myślę, że jeżeli już jest się na wojnie, to bardzo trudno jest oceniać stronę konfliktu. Ja mogę mówić na przykładzie Afganistanu, bo tam byłam najczęściej i nigdy nie zapytałam polskich żołnierzy, czy wiedzą po co tam są. Wiedziałam, że zostali wysłani przez państwo i spełniają swój obowiązek. I takie wątpliwości, pytania, to nie powinno się ich kierować do żołnierzy, tylko do polityków. Natomiast oglądając tę wojnę z bliska, wiedziałam, że ona jest wojną, gdzie strony są niewspółmiernie przygotowane do konfliktu, bo z jednej strony mieliśmy regularnie świetnie wyposażone wojsko, a z drugiej strony afgańskich wieśniaków. Zupełnie inaczej konflikt też wygląda w Ukrainie, gdzie tutaj właściwie sprawa dla dziennikarzy jest dosyć prosta, bo stroną atakującą jest Rosja, a stroną broniącą Ukraina. I na wojnie zawsze umiera prawda, ale też jeżeli chodzi o dziennikarzy, to jest problem z obiektywizmem tak zwanym, dlatego że siłą rzeczy jesteśmy po stronie tego zaatakowanego. Czasem pewnych rzeczy nie możemy powiedzieć, czasem pewne rzeczy musimy przemilczeć. Dla dziennikarzy to jest trudne, bo w dobie pokoju na naszym podwórku tutaj ta rzetelność i obiektywność jest wiodąca, a tam jednak trzeba myśleć o tym, że przez naszą informację ktoś może zginąć.

Jakie było najbardziej ryzykowne doświadczenie w Pani karierze? 

Nigdy o tym nie myślałam pracując i zawsze kierowałam się tym, żeby obiektywnie i rzetelnie poinformować społeczeństwo o tym, co widziałam i co się dzieje. Natomiast kiedyś wróciłam z Afganistanu i trzy dni później dowiedziałam się, że nie żyje pięciu polskich żołnierzy. To byli ludzie, z którymi spędziłam mnóstwo czasu jeżdżąc na patrolach i prawdopodobnie gdyby wylot się spóźnił, to ja bym była w tym konwoju, w którym Ci żołnierze zginęli. Wtedy sobie uświadomiłam, że mogło być różnie. 

Gdyby mogła Pani cofnąć czas, to wybrałaby Pani taką samą ścieżkę kariery?

Tak, niewątpliwie. Ja od dziecka wiedziałam, że będę albo dziennikarką, albo pisarką. A jestem i dziennikarką, i pisarką - opowiada Edyta Żemła

Armia w ruinie- Krytyczna analiza stanu polskich sił zbrojnych, ukazująca ich problemy strukturalne, braki sprzętowe oraz błędy systemowe. Autorka, bazując na rozmowach z żołnierzami i ekspertami, opisuje między innymi nieudane reformy, złe decyzje polityczne oraz wpływ biurokracji na gotowość bojową armii.

Zdradzeni- Reportaż śledczy poświęcony sprawie Nangar Khel, jednej z najgłośniejszych afer w historii polskiego wojska, dotyczącej ostrzału afgańskiej wioski przez polskich żołnierzy w 2007 roku. Autorka opisuje kulisy śledztwa, procesy sądowe oraz dramatyczne losy oskarżonych wojskowych, ukazując ich poczucie niesprawiedliwości i rozgrywki polityczne wokół sprawy.