IPN w Łodzi poinformował, że najbliższe (25 września) Czwartkowe Rozmowy o Historii poświęci Konspiracyjnemu Wojsku Polskiemu, organizacji założonej w 1945 r. przez Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Największa organizacja podziemia antykomunistycznego w Polsce liczyła ok. 2600 czynnych członków. Jego żołnierze walczyli także (a może przede wszystkim) w regionie piotrkowsko-radomszczańskim.
- W 80. rocznicę powstania Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi zaprasza na kolejne Czwartkowe Rozmowy o Historii, które odbędą się 25 września 2025 r. o godz. 17 w Przystanku Historia im. ppłk. Wacława Lipińskiego w Łodzi (al. Marszałka Józefa Piłsudskiego 5) - poinformowała w komunikacie Kornelia Zaborska, rzeczniczka IPN w Łodzi.
W czwartek do Przystanku Historia na organizowane przez IPN (wstęp jest bezpłatny) dr Tomasz Toborek wygłosi wykład pod tytułem „Działalność KWP w Łódzkiem”, a Paweł Wąs opowie o losach żołnierzy KWP w prelekcji „Likwidacja i procesy członków KWP”.
Konspiracyjne Wojsko Polskie powstało wiosną 1945 r. z inicjatywy Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Sojczyński był organizatorem i dowódcą KWP, która w krótkim czasie stała się najsilniejszą organizacją antykomunistycznego podziemia. Według danych IPN liczyła ok. 2.600 członków.
Ugrupowanie wsławiło się m.in. wyzwoleniem w kwietniu 1946 r. grupy 57 aresztowanych i przetrzymywanych w więzieniu w Radomsku i likwidacją (w sierpniu 1945 r.) szefa sekcji śledczej PUBP w Radomsku Jakuba Cukiermana.
Stanisław Sojczyński został schwytany przez bezpiekę w czerwcu 1946 roku. Po torturach i pokazowym procesie przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Łodzi został skazany na śmierć i rozstrzelany 19 lutego 1947 r., trzy dni przed uchwaleniem amnestii. Z dowódcą zginęło pięciu jego podkomendnych. Miejsce pochówku kpt. Stanisława Sojczyńskiego pozostaje nieznane od 1947 r.
Instytut Pamięci Narodowej w porozumieniu z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego od 2021 r. prowadzi prace poszukiwawcze na poligonie Brus w Łodzi. Szczątki 11 osób - ofiar zbrodni niemieckich lub stalinowskich - odnaleźli badacze IPN i archeolodzy przed rokiem.
Jamy grobowe były ukryte pod wałem ziemnym usypanym wzdłuż toru strzelnicy. Nad grobami ułożona była gruba warstwa niewybuchów - pocisków strzeleckich, artyleryjskich i lotniczych. Żaden z odnalezionych grobów nie wystawał poza pryzmę niewybuchów. Zdaniem naukowców, to wskazuje, że miejsce było celowo zamaskowane.
- Przesunięto wał strzelnicy, usypując go w miejscu, w którym były pochówki. To wskazuje nie tylko na to, że celowo maskowano miejsce, ale tak monumentalne maskowanie świadczyć może, że mógł tu zostać pochowany ktoś ważny, którego grobu nikt nigdy nie powinien odnaleźć - powiedział PAP dr Tomasz Borkowski, archeolog IPN.
Aresztowanie i egzekucja „Warszyca” nie zakończyły działalności KWP. Według informacji IPN z amnestii w 1947 r. nie skorzystała część żołnierzy KWP i luźne grupy konspiratorów działały aż do 1954 r. Jako ostatni zostali aresztowani Ludwik Danielak „Bojar” (3 marca 1954 r.) i Józef Ślęzak „Mucha” (26 czerwca 1954 r.). Obu rozstrzelano w sierpniu 1955 r. w Łodzi. (PAP)
Komentarze 12