Okolicznościowa, stała wystawa powstała z inicjatywy potomków rodzin Żydowskich, którzy odwiedzili Wolbórz w październiku ubiegłego roku. Wtedy to pojawił się pomysł aby taki kącik pamięci powstał w Muzeum Pożarniczym, gdzie już znajduje się sala poświęcona historii Wolborza. Pomysł ten został zrealizowany i teraz w gablotach obejrzeć można rytualne przedmioty i książki związane z żydowską religią a na ścianie pojawiły się sylwetki zasłużonych dla religii i kultury żydowskiej osób.
W uroczystości wziął udział rabin Shmuel Torenheim wnuk żydowskiego cadyka Akivy Meir Torenheima, który urodził się w Wolborzu. Rabinowi towarzyszyli brat i zięć oraz m.in. Dina Feldman, która bezpośrednio przyczyniła się do powstania ekspozycji żydowskiej w wolborskim muzeum. Z gośćmi na otwarciu wystawy, w towarzystwie mieszkańców Wolborza, spotkali się m.in. burmistrz Wolborza Andrzej Jaros oraz przewodniczący Rady Miejskiej Bogdan Szulc.
Z Historii Wolborza
Żydzi w Wolborzu pojawili się na początku XVII w. W 1808 r. w Wolborzu mieszkało 39 Żydów, stanowiąc 5% ogółu mieszkańców. Ludność żydowska utrzymywała się wówczas głównie z drobnego handlu. W kolejnych latach ich liczba wzrastała. W 1857 r. Wolbórz zamieszkiwało 270 Żydów, co stanowiło 19% wszystkich mieszkańców. Byli wśród nich kupcy, sklepikarze, krawcy, piekarze i rzeźnicy. W 1897 r. w mieście żyło 437 Żydów, stanowiąc 26% ogółu mieszkańców.
Funkcje rabina pełnił najpierw Chaim Baruch Dembiński, a gdy odszedł na stanowisko rabina w Tuszynie, rabinem Wolborza został jego syn Jechiel Simcha Dembiński. W 1939 r. w Wolborzu mieszkało ok. 250 Żydów.
Podczas II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Wolbórz został zbombardowany przez niemieckie lotnictwo, w wyniku czego zniszczeniu uległa większość domów. Niemcy zajęli miasto 5 września 1939 roku. Podczas bombardowania wielu mieszkańców uciekło, jednak po zajęciu Wolborza przez wojska niemieckie większość powróciła. W mieście znaleźli się także uchodźcy z innych miejscowości, w tym rabin Tuszyna (były rabin Wolborza) Chaim Baruch Dembiński; łącznie w Wolborzu schronienia szukało ok. 190 osób. Łącznie w 1940 r. w mieście znajdowało się 436 wyznawców judaizmu.
Wojnę przeżyło jedynie 20 przedstawicieli przedwojennej żydowskiej społeczności Wolborza.
Cmentarz wolborskich żydów założony został w 1862 r. i zajmował powierzchnię 0,42 ha. Znajdował się na południowy-wschód od granic miasta. Ostatni pochówek odbył się prawdopodobnie w 1943 roku. Dzisiaj trudno rozpoznać to miejsce. Zachował się jedynie zarys kamiennego muru otaczającego kirkut. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali cmentarz.
W Wolborzu znajdowała się Synagoga (przy ul. Łąkowa 4). Została wybudowana w drugiej połowie XIX w. Podczas II wojny światowej Niemcy ją zdewastowali. Po wojnie opuszczony budynek przebudowano na mieszkania. Budynek wzniesiono na planie litery "T".
Oprac. Barbara Duda z Muzeum Pożarniczego
Komentarze 14