Bieżący rok obfituje w szereg jubileuszy. Także ostatni miesiąc mijającego, 2009 roku przynosi kolejną rocznicę. 10 grudnia minęło 90 lat od powstania piotrkowskiego „Społem". Instytucji, która przez lata zajmowała się i nadal zajmuje zaopatrzeniem mieszkańców miasta w artykuły żywnościowe. Na przestrzeni dziewięciu dekad spółdzielnia kilkakrotnie zmieniała swą nazwę. Miano „Społem" nosi od 1948 roku.

Pierwsza była „Praca"

Początki piotrkowskiej Spółdzielni Spożywców do łatwych nie należały. Swoją działalność spółdzielnia rozpoczynała w okresie odradzania się polskiej państwowości, po ponad 120 latach niewoli, tuż po zakończeniu I wojny światowej, przy ogromnych zniszczeniach spowodowanych działaniami zbrojnymi i bardzo dużym zubożeniu społeczeństwa. Niemniej wspomnianego 10 grudnia 1919 roku udało się zarejestrować Stowarzyszenie Spożywców Urzędników Państwowych Starostwa Piotrkowskiego „Praca". To właśnie to stowarzyszenie położyło podwaliny pod dzisiejszą Powszechną Spółdzielnię Spożywców „Społem".

Słynna „Jedynka"

Pierwszym piotrkowskim sklepem otworzonym przez Stowarzyszenie „Praca" był sklep zlokalizowany przy obecnej ulicy Wojska Polskiego 71, wówczas Bykowskiej (Piłsudskiego), kilka miesięcy później przeniesiony do większego lokalu przy ul. Wojska Polskiego 71. - Sklep ten istnieje do dziś. Mimo że nie jest już w posiadaniu „Społem", nadal jest nazywany „Jedynką", bowiem nosi historyczny i symboliczny numer 1 - mówi Honorat Stępień, prezes zarządu Spółdzielni Spożywców.

Okres międzywojenny to lata konsolidacji ruchu spożywców nad Strawą. Do stowarzyszenia „Praca" dołączają organizacje Kooperatywy Nauczycielskiej oraz Spółdzielnia Kolejarzy.
We wrześniu 1925 roku zmieniono nazwę na Spółdzielcze Stowarzyszenie Spożywców „Praca" w Piotrkowie Trybunalskim. Nazwa ta będzie obowiązywać do 1948 roku. Na początku lat 30., w 1931 roku do stowarzyszenia dołącza jeszcze Spółdzielnia „Łączność". Przed wybuchem II wojny stowarzyszenie piotrkowskich spożywców zrzeszało 1700 członków, prowadziło 18 sklepów, w tym 16 spożywczych, jeden masarski i jeden włókienniczy oraz dysponowało własną piekarnią i transportem.

W czasie okupacji hitlerowskiej spółdzielnia zajmowała się rozdziałem artykułów spożywczych przydzielanych ludności polskiej na kartki żywnościowe.

Artykuły spożywcze tylko od „Społem"

Największy rozkwit działalności piotrkowskich spożywców to okres PRL-u. W 1948 roku do Spółdzielni Spożywców „Praca" dołączają spółdzielnie działające przy obu ówczesnych hutach „Kara" i „Hortensja". Spółdzielnia przybiera nazwę na Spółdzielnia Spożywców „Społem". Na początku lat 50. piotrkowskie „Społem" posiada już 104 punkty sprzedaży detalicznej, 6 piekarni, 4 masarnie, wytwórnię wód gazowanych, rozlewnię piwa, 3 zakłady zbiorowego żywienia oraz 4 stołówki.

Co ciekawe w owym czasie udział Spółdzielni w zaopatrzeniu piotrkowian w żywność wynosił ogółem: 63% w artykuły spożywcze, 85% w pieczywo, 78% w mięso i wędliny oraz 76% w wody gazowane i piwo. W połowie lat 60. piotrkowskie „Społem" wzbogaciło się o słynną „Kubankę" w śródmiejskim parku oraz kawiarnię „Jubilat" przy Słowackiego 19. Z kolei na początku lat 70. przybył Spółdzielni i miastu Dom Handlowy „Sezam". Wówczas największy obiekt handlowy nad Strawą (ponad 2200 m kw). Wraz z utworzeniem w 1975 roku województwa piotrkowskiego „Społem" musiało poddać się szeregowi zmian zarówno organizacyjnych, jak i strukturalnych.

W Piotrkowie powstała Wojewódzka Spółdzielnia Spożywców „Społem" wraz z sześcioma oddziałami, która w roku następnym została obarczona całą odpowiedzialnością za zaopatrzenie żywnościowe i tzw. rynek częstego zakupu. W gestii „Społem" pozostaje więc miejska sieć gastronomiczna, produkcja pieczywa i przetwórstwo mięsne, ponadto sieć sklepów spożywczych, chemicznych, drogeryjnych i AGD. W zamian jednak piotrkowscy spożywcy muszą oddać państwu wybudowany własnym nakładem Dom Handlowy „Sezam".

Ponad 7,5 tysiąca zrzeszonych

Lata 80. to dla piotrkowskiego „Społem", podobnie jak dla całego społeczeństwa, okres deficytu artykułów zarówno żywnościowych, jak i przemysłowych. Z drugiej jednak strony to także czas, kiedy spółdzielnia liczyła najwięcej członków (7504 osoby) i zatrudniała 1155 pracowników. Posiadała 124 placówki detaliczne, masarnię, 2 garmażerie, 4 piekarnie, wytwórnię wód gazowanych, dwa ośrodki „Praktyczna Pani" oraz 23 zakłady gastronomii otwartej i zamkniętej.
Zmiana ustroju i wprowadzenie gospodarki rynkowej wymogło na piotrkowskiej Spółdzielni szereg zmian. „Społem" musiało dostosować się do nowych zasad wolnorynkowych.

Nie tylko zlikwidowano nierentowne branże, uregulowano prawne kwestie związane ze spółdzielczą własnością, ale i przeprowadzono w 1993 roku proces weryfikacji członków - z ponad 7 tysięcy pozostało tylko 371 osób, w tym 288 - to osoby zatrudnione. We wspomnianym roku piotrkowskiemu „Społem" udało się również odzyskać Dom Handlowy „Sezam". Połowa lat dziewięćdziesiątych minionego stulecia to okres remontów i modernizacji pozostających w rękach spółdzielni placówek handlowych.

Dzisiejsza piotrkowska Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem" zrzesza 276 członków, zatrudnia 137 osób, posiada 13 sklepów na terenie całego miasta, 3 zakłady produkcyjne (piekarnia, ciastkarnia i garmażernia). Spółdzielnia prowadzi ponadto szkolenia uczniów szkół zawodowych, włącza się w szereg miejskich imprez, prowadzi działalność charytatywną, zdobywa nagrody i wyróżnienia.

- Pomimo wielu trudności i silnej konkurencji wciąż utrzymuje dobrą kondycję - mówi Honorat Stępień, prezes zarządu. - Największym kapitałem spółdzielni na przestrzeni lat byli i nadal są ludzie, oddani społecznicy, sumienni i zaangażowani pracownicy.

Agawa