Pani Janina z zawodu jest krawcową. Ucząc się zawodu, radziła sobie najlepiej z całej szkoły. Nauczyciele uważali ją za najzdolniejszą. Szybko okazało się, że posiada też inny talent. Talent do wykonywania ludowych ozdób, które dziś można oglądać w tomaszowskim muzeum.
- Gdy miałam czternaście lat, poszłam do wiejskiej szkoły krawieckiej. Wtedy taki zawód był bardzo potrzebny, bo nie było gotowych ubrań, tak jak teraz. Wszystko trzeba było szyć - bluzki, sukienki, spodnie, koszule, a nawet bieliznę. Szyłam w szkole, potem ludzie przywozili mi materiały i szyłam nie tylko dla sąsiadów z Czarnocina, ale z całego powiatu. A ozdoby? Zawsze lubiłam je robić. Miałam gospodarstwo i to była moja praca. Wieczorami jednak oddawałam się wszelkim robótkom ręcznym. Swetry na drutach dla znajomych, chusteczki na szydełku. Kiedyś to wszystko robiło się od podstaw. Strzygłam owce, robiłam na krosnach, farbowałam wełnę, by potem robić wełniaki, zapaski, czyli tradycyjne stroje ludowe. Dziś wkłada się je w naszej gminie na ludowe święta - opowiada pani Janina, wykonując podczas rozmowy kwiat z bibuły.
Za sztukę tradycyjną i rękodzieło ludowe, za bukiety, za papieroplastykę, sztukę obrzędową i za krzewienie sztuki ludowej. To tylko kilka dziedzin, w których pani Janina została doceniona. W specjalnej teczce przechowuje dziesiątki dyplomów i wzmianek umieszczonych w lokalnej prasie. Od czasu do czasu wykonuje serie prac do muzeum w Tomaszowie Mazowieckim.
- Zamawiają, to robię. Szczególnie kwiaty z bibuły. Potem zbiera się komisja i nagradzają wykonawców. Dostaję często nagrody, bo komisja uznaje, że kwiaty przeze mnie zrobione są najładniejsze. Wyszywam też gorsety. Ostatnio uszyłam i ozdobiłam trzydzieści gorsetów dla kół gospodyń wiejskich z Moszczenicy. Wyszycie takiej ilości zajęło mi dwa lata, bo nie zajmuję się tym przecież całymi dniami - mówi pani Janina.
Ludowa artystka z Czarnocina ma w swojej szafie kilka gorsetów w różnych rozmiarach. Kiedyś zostawiała je sobie na pamiątkę. Dziś stwierdza, że chętnie sprzeda te niedawno uszyte.
- Uszyłam prawnuczce Klaudii gorset i cały strój ludowy. Kiedyś chodziła w nim, nawet sypała kwiatki podczas Bożego Ciała, ale teraz jest już coraz starsza i przestaje ją już to interesować. Chociaż jako jedyna w rodzinie ma zacięcie do robótek ręcznych - opowiada pani Jadwiga.
Kiedy prezentuje wykonane przez siebie gorsety, aż trudno uwierzyć, że wykonała je ludzka ręka. Tysiące mikroskopijnej wielkości koralików i maleńkich cekinów, które pani Jadwiga cierpliwie przyszywa jeden po drugim... nie używając okularów.
- Te wzory sama wymyślam. Czasem rysuję sobie takie wzory czy kwiatki i potem przyszywam koraliki i wstążki. Lubię to i takie rzeczy nie sprawiają mi trudności. Dla mnie wszystko jest łatwe. Zrobiłam wiele kwiatów i prac plastycznych do szkół w gminie. Ostatnio dwieście gwiazdek na choinkę - mówi pani Janina.
Niekiedy pani Janinie w jej ludowym hobby towarzyszy prawnuczka Klaudia. Razem siadają przy stole i tworzą kolorowe cuda z bibuły. Często przed świętami Bożego Narodzenia robią ozdoby choinkowe, a przed Wielkanocą malują jajka. Poza tym pani Janina jest rodzinnym pogotowiem krawieckim.
- Prababcia zawsze nam pomaga, kiedy zepsuje się ubranie. Wtedy ceruje, zaszywa. A jak mam jakiś problem z pracami plastycznymi w szkole, to zawsze po pomoc idę do prababci - mówi Klaudia.
Dzięki Janinie Grzanek młodzi ludzie mogą poznawać sztukę ludową naszego regionu.
Ewa Tarnowska
