Sześć lat dzieli nas od obchodów 800-lecia Piotrkowa. Przez te wszystkie lata liczba mieszkańców miasta wielokrotnie się zmieniała. Najmniej, bo zaledwie 1794 osoby, liczyło ono w 1793 roku. Największy przyrost ludności zanotował prastary trybunalski gród w minionym, XX stuleciu (przeszło 80 tysięcy ponad dwadzieścia lat temu). Na liczbę mieszkańców wpływało wiele czynników. Zjazdy magnackie, sejmy, synody, obrady Trybunału Koronnego czy budowa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej i ustanowienie miasta stolicą guberni - to wszystko przyczyniało się do wzrostu liczby piotrkowian. Z kolei epidemie, pożary, potop szwedzki i wojny powodowały znaczny ubytek w liczbie mieszkańców.
Począwszy od 2 tysięcy
Liczbę 2 tysięcy mieszkańców osiągnął Piotrków w XVI wieku, a wraz z terenami Wielkiej Wsi, położonymi za Strawą, osłaniającymi miasto od wschodu i północnego wschodu, z pełnymi pałaców i dworów magnackich Przedmieściem Wolborskimi i Arcybiskupiem oraz okalającymi miasto przedmieściami, liczył wówczas około 3,5 tysiąca mieszkańców. Oczywiście w okresach zjazdów sejmowych, synodów kościelnych i obrad Trybunału Koronnego miasto czasowo się rozrastało. Ta liczba za sprawą napływających do Piotrkowa możnowładców, szlachty, towarzyszącej im służby, kupców, żebraków itp. wzrastała nawet do 8, a bywało, że i do 10 tysięcy osób. O ile pod koniec XVII wieku Piotrków przeżywał rozkwit gospodarczy, nie można już tego samego powiedzieć o sytuacji miasta pod koniec XVIII stulecia. Epidemie, pożary, rozbiory Rzeczypospolitej, to wszystko przyczyniało się spadku liczby mieszkańców, a tym samym i zamożności miasta.
7-krotnie więcej w ciągu stu lat
W drugiej połowie XVII, jak i XVIII wieku stali mieszkańcy Piotrkowa to 1500 - 2500 osób. Liczba zamieszkujących tereny Wielkiej Wsi Żydów wynosiła w 1765 roku 1107. Według pruskiej ankiety z 1794 roku, a więc na rok przed trzecim rozbiorem Rzeczypospolitej, liczba piotrkowian - według historyków specjalnie zaniżona o 10 - 15% przez władze miasta - wynosiła 1794 osoby. Mężczyźni stanowili 51,9% całej ludności, kobiety 48,1%. W rzeczywistości wraz z ludnością żydowską zamieszkującą tereny Wielkiej Wsi miasto liczyło około 5 tysięcy mieszkańców.
W latach 1808 - 1820 liczba ludności utrzymywała się na poziomie około 4 tysięcy osób. Zdecydowany wzrost nastąpił wraz z budową w mieście linii Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (1846). O ile w roku 1833 liczba piotrkowian oscylowała w granicach 5 tysięcy, o tyle w 1850 roku wynosiła już 9 tysięcy, a trzy lata później 9,8 tys. osób.
Oczywiście największy skok w liczbie ludności zamieszkującej Piotrków nastąpił po 1867 roku, czyli po tym, jak miasto zostało stolicą guberni piotrkowskiej. Wówczas za sprawą przeniesienia nad Strawę rzeszy carskich urzędników, oddziałów wojskowych oraz filii różnych urzędów i przedsiębiorstw, liczba ludności Piotrkowa wzrosła, początkowo w 1869 roku do 13.536 osób, by następnie w 1871 roku przekroczyć liczbę 15 tysięcy.
W 1882 roku Piotrków liczył już 20 tysięcy stałych mieszkańców. Według “Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z 1887 roku” Piotrków liczył wówczas 20.086 osób (9639 kobiet i 10450 mężczyzn), liczba mieszkańców niestałych (wojsko, więźniowie i pacjenci Szpitala św. Trójcy) wynosiła 2.960 osób. Polacy stanowili 95% ogółu. Katolicy - 57%, starozakonni (czyli wyznania mojżeszowego) - 36,4%, prawosławni - 3,3%, ewangelicy - 3,3%.W ciągu stu lat zanotował więc Piotrków siedmiokrotny wzrost liczby ludności.
Pełen zawirowań XX wiek
W kolejnych latach, wraz z rozwojem także przemysłowym miasta, liczba ludności systematycznie rosła. I tak w 1909 roku Piotrków liczył już 37.241 mieszkańców, w tym 18.554 mężczyzn i 18.687 kobiet. Tuż przed wybuchem I wojny światowej liczba piotrkowian przekroczyła 40 tysięcy. W roku 1916 nieco zmalała, do 39.434 osób (liczbę 2.546 stanowił stacjonujący w mieście garnizon), by pod koniec roku 1917 osiągnąć wielkość 45.836. W okresie międzywojennym liczba piotrkowian przekroczyła 50 tysięcy. Według spisu powszechnego z 1921 roku miasto zamieszkiwało 40.992 osób, dziesięć lat później kolejny spis ludności wykazał, iż liczba mieszkańców Piotrkowa wzrosła do 51.394. Pod koniec sierpnia 1939 roku Piotrków liczył ponad 53 tysiące mieszkańców i stanowił jedno z większych miast ówczesnego województwa łódzkiego.
W czasie tragicznych lat okupacji hitlerowskiej Piotrków na skutek eksterminacyjnej polityki III Rzeszy prowadzonej na zajętych terenach stracił blisko 13 tysięcy mieszkańców (24% ogółu), w większości obywateli żydowskich. W 1943 roku miasto liczyło tylko 39.938 mieszkańców, z czego ludność narodowości polskiej to 37502 osoby. Dwa lata później, po zakończeniu działań wojennych, w Piotrkowie przebywało 45.981 osób, z czego blisko 5 tysięcy to byli uciekinierzy z Warszawy i innych miast, którzy już w 1946 roku opuścili miasto.
Najbardziej dynamiczny okres wzrostu liczby ludności Piotrkowa datowany jest na lata PRL-u. Już w 1960 roku Piotrków uzyskał liczbę mieszkańców równą tej sprzed wybuchu II wojny światowej, a pod koniec 1980 roku liczył już przeszło 72 tysiące mieszkańców. 80 tysięcy przekroczył w połowie lat 80. Obecnie miasto notuje ujemny przyrost naturalny, a liczba jego mieszkańców od kilku lat systematycznie spada. W 2009 roku wyniosła 78.399 piotrkowian.
Agawa
