W pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia wchodzą w życie dwie ważne zmiany ustawowe – ważne dla nas kupujących i dla sprzedających – Ustawa o prawach konsumenta i równie ważna zmiana w Prawie Telekomunikacyjnym.
- Zmiana w ustawie Prawo Telekomunikacyjne dodaje nam jako konsumentom ochronę przed niechcianymi ofertami składanymi przez telefon – wyjaśnia Bartłomiej Krasiński, miejski rzecznik konsumentów w Piotrkowie Trybunalskim. - Obecnie różne firmy mogą do nas dzwonić, niekoniecznie tłumacząc, skąd mają nasz numer telefonu, przedstawiają nam różne oferty, zapraszają na spotkania, prezentacje bądź też namawiają do zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, gazu, dostaw usług telekomunikacyjnych. Do 25 grudnia jest to zgodne z prawem. Ale po tym terminie, żeby można było przedstawić jakąkolwiek ofertę, będzie potrzebna nasza wyraźna zgoda – nie zgoda dorozumiana, tylko zgoda wyraźna, czyli musimy zostać poinformowani, że ktoś dzwoni do nas w celu przedstawienia oferty lub zawarcia umowy i jeżeli nie wyrazimy zgody na taką rozmowę, to rozmowa nie może być kontynuowana – podkreśla rzecznik. - Zmiana w prawie wyraźnie mówi o tym, że nie można urządzeń telekomunikacyjnych typu telefon stosować do marketingu bezpośredniego bez wyraźnej zgody konsumenta. Jest to analogiczne do tego, kiedy ktoś przesyła nam maila z pytaniem, czy może przedstawić ofertę. Jeśli nie odpowiemy na taką wiadomość, to oferty nam nie przesyła.
Co grozi takiemu upartemu sprzedawcy, który jednak na siłę i bez naszej zgody chciałby kontynuować rozmowę?
- Jeżeli ktoś taki się trafi, to należy zawiadomić Urząd Telekomunikacji Elektronicznej, a ten przeprowadzi wtedy postępowanie administracyjne w sprawie naruszenia przepisów ustawy Prawo Telekomunikacyjne i jest władny nałożyć odpowiednią karę na takiego przedsiębiorcę. To mogą być spore kary, tj. do 3% przychodu w roku poprzednim – dodaje Bartłomiej Krasiński. - Podobne zapisy ustawowe wyeliminowały takie praktyki m.in. z rynku niemieckiego, więc miejmy nadzieję, że i u nas się to sprawdzi.
Druga – nie mniej ważna zmiana – to Ustawa o prawach konsumenta. Tu też sporo nowego.
- Zmienia się np. okres, w którym możemy odstąpić od umowy zawartej przez telefon, Internet, w sklepie internetowym, za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, jak również umowy zawartej poza siedzibą przedsiębiorstwa (pokazy, akwizytorzy itd.). Ten okres wydłuża się z 10 do 14 dni. W tym terminie bez podania przyczyny możemy odstąpić od umowy – wyjaśnia rzecznik.
Będzie też więcej informacji, które przed zawarciem umowy musi nam podać przedsiębiorca. - Ja osobiście nie jestem przekonany, czy to jest dobry trop. Bardzo często specjaliści od prowadzenia rozmów handlowych i składania ofert marketingowych układają rozmowę w taki sposób, że bezpośrednio po tych wszystkich informacjach są pytania o wyrażenie zgody. I tu możemy wyrazić zgodę nie do końca świadomie, niejako z rozpędu, słuchając tych wszystkich informacji – ostrzega Bartłmiej Krasiński. - Niestety rozmowy są tak układane przez fachowców od marketingu, żeby jak najwięcej od nas uzyskać, a jak najmniej nam przekazać. Dlatego ta duża ilość informacji jest z jednej strony dobra (mamy możliwość dowiedzenia się jak najwięcej o firmie), a z drugiej strony, zanim skończą je nam przekazywać, możemy już być zmęczeni rozmową telefoniczną i dla świętego spokoju coś potwierdzić.
A przedsiębiorca musi nam powiedzieć m.in., co to za firma, w jakiej formie działa, o tym, że możemy odstąpić od umowy, kiedy, jak będzie zawierana umowa, jej istotne warunki.
Kolejne istotne zmiany to te dotyczące reklamacji. - Jedną ze zmian korzystnych dla konsumentów jest wydłużenie okresu domniemania istnienia wady z 6 miesięcy do 1 roku. W tym momencie mamy art. 4 Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, który mówi o tym, że jeżeli wada ujawni się przed upływem 6 miesięcy, to domniemywa się, że istniała w chwili wydania. Nowa ustawa wydłuża ten termin do roku. Oznacza to tyle, że jeżeli w ciągu roku od zakupu towaru zauważymy wadę i zgłosimy ją do przedsiębiorcy, to nie musimy udowadniać, że była to wada ukryta, która ujawniła się później, tylko przedsiębiorca, jeżeli twierdzi, że tej wady nie było i jest to nasza wina, musi nam to udowodnić, czyli obalić domniemanie prawdy – wyjaśnia miejski rzecznik konsumentów.
Druga zmiana, która może być korzystna, to dołożenie do katalogu żądań reklamacyjnych, które możemy od razu zgłaszać w pierwszej kolejności, obniżenia ceny i odstąpienia od umowy.
- Teraz jest tak, że jeżeli towar jest wadliwy, możemy żądać bezpłatnej naprawy lub wymiany towaru na nowy. Po zmianie przepisów dochodzi do tego obniżenie ceny i odstąpienie od umowy – czyli roszczenia, które do tej pory były roszczeniami następczymi, jak nie można było spełnić tych pierwszych. Jest jeden istotny warunek, że odstąpić od umowy możemy jedynie wtedy, kiedy wada jest istotna, ale nigdzie nie ma definicji wady istotnej, i to jest problem. To, czego możemy żądać, zależy też od tego, ile razy coś reklamowaliśmy. Przy kolejnych naprawach ten katalog zawęża się dla przedsiębiorcy. Obniżenie ceny może być dobrym rozwiązaniem, kiedy chodzi np. tylko o jakieś elementy estetyczne (zadrapania), na których nie bardzo nam zależy. Przy odstąpieniu od umowy trzeba wykazać istotność wady – dodaje rzecznik.
Anna Wiktorowicz
