Morfologia krwi – co się na nią składa?
Morfologia krwi obejmuje badanie tak zwanych elementów morfotycznych krwi. Ocenie poddane są parametry krwinek czerwonych (erytrocytów), parametry krwinek białych (limfocytów) oraz płytki krwi (trombocyty).
Morfologia krwi jest jednym z podstawowych badań zlecanych przez lekarza podczas diagnozowania jakiegokolwiek schorzenia. Należy też do grupy badań tak zwanych profilaktycznych, mających na celu jak najwcześniejsze rozpoznanie zaburzeń zdrowotnych.
Morfologia krwi – czerwone krwinki
Erytrocyty, inaczej czerwone krwinki są odpowiedzialne za transport gazów. Do tkanek wraz z krwią trafia tlen, a po przemianach metabolicznych odprowadzany jest na zewnątrz dwutlenek węgla. Kluczowe dla roli czerwonych krwinek jest utrzymanie prawidłowego dotlenienia narządów, co jest możliwe dzięki łączeniu się cząsteczek tlenu z hemoglobiną, białkiem wbudowanym w erytrocyty.
Elementy morfologii krwi, obejmujące parametry czerwonokrwinkowe:
- RBC (red blood cells) liczba czerwonych krwinek, których poziom regulowany jest przez wytwarzaną przez nerki erytropoetynę.
- Hb – stężenie całkowite hemoglobiny, białko odpowiadające za łączenie się z gazami.
- Hematokryt wskazuje na objętość erytrocytów w stosunku do objętości krwi pełnej.
- MCH to średnia masa hemoglobiny w pojedynczym erytrocycie.
- MCHC wskazuje na średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie.
- MCV określa średnią objętość krwinki czerwonej.
- RDW-CV to współczynnik zmienności rozkładu objętości erytrocytów, inaczej określany jak rozpiętość rozkładu objętości erytrocytów;
- Retikulocyty, jako komórki będące prekursorami erytrocytów świadczą o aktywności erytropoetycznej szpiku kostnego.
Interpretacja morfologii krwi pod kątem parametrów czerwonokrwinkowych pomaga zdiagnozować takie schorzenia jak:
- Niedokrwistość z niedoboru żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego, bądź towarzysząca chorobom przewlekłym;
- Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej;
- Sferocytoza wrodzona;
- Talasemia - nadmierny rozpad erytrocytów;
- Marskość wątroby;
- Choroba alkoholowa;
- Czerwienica prawdziwa;
- Poliglobulia;
- Choroba nowotworowa.
Morfologia krwi – białe krwinki
Leukocyty, inaczej zwane białymi krwinkami to grupa morfotycznie i funkcjonalnie zróżnicowanych komórek, które stanowią o reakcjach układu odpornościowego organizmu. Powstają w szpiku kostnym oraz w tkance limfatycznej.
Elementy morfologii krwi, obejmujące parametry białokrwinkowe:
- WBC (white blood cells) białe krwinki.
- Neutrofile – granulocyty obojętnochłonne. Wykazują zdolność chemotaksji, wykrywają i wykonują ruchy w kierunku ogniska zapalenia.
- Eozynofile – granulocyty kwasochłonne reagują na obecność pasożytów w organizmie i odgrywają rolę w patomechanizmie alergii.
- Bazofile – biorą udział w reakcjach alergicznych z udziałem przeciwciał klasy IgE.
- Limfocyty – udział w reakcji immunologicznej przez produkcję przeciwciał i cytokin.
- Monocyty – ulegają transformacji do makrofagów, które przeprowadzają proces fagocytozy, czyli pochłaniania i eliminowania cząsteczek patogennych.
Interpretacja morfologii krwi pod kątem parametrów czerwonokrwinkowych pomaga zdiagnozować takie schorzenia jak:
- Infekcje, stany zapalne - zakażenia wirusowe i bakteryjne;
- Alergie;
- Choroby pasożytnicze;
- Choroby nowotworowe.
Morfologia krwi – płytki krwi
Płytki krwi, czyli trombocyty odgrywają zasadniczą rolę w procesie krzepnięcia krwi. Ilość płytek krwi może ulegać wahaniom w ciągu doby, a w okresie menstruacji mogą ulec spadkowi nawet do 50%.
Elementy morfologii krwi, obejmujące parametry trombocytów:
- PLT – liczba płytek krwi.
- PDW – zmienność objętości płytek krwi.
- MPV – średnia objętość płytki we krwi.
- P-LCR – określa liczbę dużych płytek krwi.
Morfologia krwi stanowi podstawowe badanie diagnostyczne wykorzystywane przez lekarzy. Przy interpretacji wyników należy wziąć pod uwagę wiek i płeć pacjenta oraz stan fizjologiczny jak, chociażby ciąża. Poziom niektórych parametrów może być zaburzony poprzez przyjmowanie leków, dlatego dla właściwej oceny stanu zdrowia należy wziąć pod uwagę choroby przewlekłe i alergie, na które cierpi osoba poddana badaniu.
