Para kuropatw w pobliżu gniazda. Z lewej samica, z prawej samiec.
Kuropatwa jest gatunkiem stepowym doskonale czującym się na rozległych równinach pośród pól i łąk. Większą część życia spędza na ziemi, gdzie poszukuje pokarmu, nocuje i zakłada gniazda. Do lotu podrywa się niechętnie i tylko w sytuacji zagrożenia. Unika przebywania w pobliżu wysokich drzew, na których mogłyby zasiadać czyhające na nie drapieżniki.
Kuropatwa pełni ważną rolę w ekosystemie
Choć kuropatwa wydaje się ptakiem skromnym i dość skrytym, pełni ważną rolę w ekosystemie. Żywi się przede wszystkim owadami, nasionami i młodymi pędami roślin, co czyni ją sprzymierzeńcem rolników w walce ze szkodnikami upraw. Niestety, ma to swoje wady gdyż intensyfikacja i powszechna chemizacja rolnictwa drastycznie ograniczyły dostępność białka zwierzęcego w diecie kuropatw. Spowodowało to drastyczny spadek przeżywalności piskląt kuropatw, które początkowym okresie życia potrzebują zjadać znaczne ilości owadów. W konsekwencji kuropatwa w ostatnich dekadach odnotowała drastyczny spadek populacji. Jednak dzięki licznym inicjatywom myśliwych często w porozumieniu z lokalnymi samorządami, ten rodzimy gatunek zaczyna powracać na polskie pola.
Kuropatwa- dorosły samiec
Skąd kuropatwa wzięła się w Polsce?
Kuropatwa szara to gatunek naturalnie występujący w Europie i Azji Zachodniej. W Polsce jest gatunkiem rodzimym, choć dziś wiadomo, że kilkanaście wieków temu przywędrowała z Azji wraz z postępującym stepowieniem kontynentu europejskiego. W polskiej awifaunie była obecna od zawsze i od zawsze była też integralną częścią wiejskiego krajobrazu, zamieszkując zarówno równiny, jak i pagórkowate tereny rolnicze. Ze względu na swoje preferencje środowiskowe, kuropatwa zasiedlała głównie tereny o mozaikowej strukturze upraw, niewielkie pola uprawna poprzecinane licznymi miedzami. Zdecydowanie lepiej czuje się na terenach o żyznych glebach, ale to ze względu na panujące tam często zróżnicowanie upraw od zbóż po warzywa okopowe, kapustowate i motylkowe.
Po II wojnie światowej, kiedy nastąpiła mechanizacja rolnictwa oraz wprowadzenie na szeroką skalę środków ochrony roślin, środowisko kuropatwy uległo znacznemu pogorszeniu. Intensywne rolnictwo spowodowało wyeliminowanie wielu naturalnych siedlisk, co przyczyniło się do gwałtownego spadku liczebności tego ptaka. Od lat 70. XX wieku populacja kuropatwy w Polsce zmniejszyła się o ponad 90%.
Ile jest kuropatw w Polsce?
Obecnie liczebność kuropatwy szarej w Polsce szacowana jest na kilkadziesiąt tysięcy osobników. To znaczący spadek w porównaniu do lat 50. XX wieku, kiedy populacja tego gatunku była szacowana w miliony. Jeszcze w latach siedemdziesiątych kuropatwa była praktycznie obecna na każdym skrawku pola. Dlatego też od wieków gatunek ten był silnie eksploatowany łowiecko. W okresach głodu i trudnego okresu zawieruchy wojennej często była jedynym źródłem zdrowego i pożywnego mięsa dla ludności. Dopiero wspomniana intensyfikacja rolnictwa spowodowała znaczący spadek populacji a w wielu rejonach Polski nawet kuropatwa zniknęła. Choć obecna populacja kuropatwy może wydawać się niewielka, to wiele osób zaangażowanych w jej odbudowę może uznawać to za sukces. Myśliwi, często przy wsparciu lokalnych samorządów pracują na odbudowę populacji tego gatunku. Dzięki licznym działaniom oddolnym poprzez wsiedlenia, dokarmiania, odbudowę siedlisk, populacja kuropatwy zaczyna stopniowo wzrastać. Hodowla kuropatw do zasiedleń jest stosunkowo trudnym zajęciem i wymaga niemałej wiedzy. Myśliwi często więc zakupują kuropatwy z hodowli lub odchowują kuropatwy od piskląt do dorosłych ptaków, które następnie wypuszczają na wolność. Coraz częściej daje się już zaobserwować stadka w naturalnym środowisku.
Myśliwi i samorządowcy wraz z młodzieżą szkolną wsiedlają kuropatwy.
Żródło: powiatpleszewski.pl
Kuropatwa może liczyć na pomoc myśliwych
Warto zaznaczyć, że kuropatwa prowadzi osiadły tryb życia. Samiczki pozostają w około 1km2 wokół swojego rodzinnego gniazda. Tylko samczyki migrują w okresie wiosennym w celu poszukiwania partnerek z niespokrewnionych stad. Właśnie ze względu na osiadły tryb życia kuropatw, tak ważne są działania jakie podejmują myśliwi we współpracy z lokalnymi rolnikami. Tworzą obszary biologicznie czynne i wolne od chemizacji rolnictwa, ograniczają presję drapieżników, pielęgnują naturalne siedliska kuropatw. Warto docenić pracę ludzi tak bardzo zaangażowanych w ochronę rodzimej przyrody, tym bardziej, że myśliwi wszystkie działania podejmują z własnej inicjatywy, z poczuciem ogromnej misji i na swój koszt. Myśliwi za swoją pracę na rzecz ochrony środowiska nie pobierają żadnych pieniędzy. Realizując ustawowe działania, robią to całkowicie społecznie. Dla dobra ogółu. Dla dobra obecnych i przyszłych pokoleń, aby kolejne miały szansę oglądać dzikie kuropatwy w ich naturalnym środowisku.
