Odkrywamy znane i nieznane - Zespół pałacowo-ogrodowy w Nieborowie

Łódzkie Niedziela, 06 lutego 20220
Niewiele podobnych zabytkowych i dobrze zachowanych budynków znajduje się na terenie województwa łódzkiego. Dlatego też stanowią turystyczne perły regionu i bezcenne dziedzictwo historyczne, a często także architektoniczne. Choć znajdujący się w Nieborowie pałac po wielu przebudowach nosi cechy kilku epok, to zachował dawny rozkład pokoi, a także pałacowe wyposażenie.
fot. Darek Piwowarski / MNA fot. Darek Piwowarski / MNA

Pałac wzniesiono w 1694 roku z inicjatywy ówczesnego właściciela Nieborowa, prymasa Michała Stefana Radziejowskiego, według projektu uznanego niderlandzkiego architekta Tylmana z Gameren. Spod jego ręki wyszły również projekty tak znanych budynków, jak choćby Pałac Brühla w Warszawie, Pałac Branickich w Białymstoku czy Pałac Czartoryskich w Lublinie. Dwukondygnacyjny, prostokątny budynek posadowiono w miejscu starego dworu rodu Nieborowskich, będącego siedzibą biskupów gnieźnieńskich, a który najprawdopodobniej został zniszczony podczas wojen szwedzkich.

 


Skierowany na północ front budynku ozdobiono tympanonem, na którym około 1766 roku, podczas przebudowy według projektu Efraima Schregera, umieszczono herby właścicieli. To Oginiec - herb rodu Ogińskich oraz Pogoń - herb rodu Czartoryskich. Nad tym trójkątnym detalem architektonicznym umieszczona jest wykonana z piaskowca rzeźba Bachusa. Południowa elewacja, od strony ogrodu, też została ozdobiona tympanonem, w którym pod koniec XVIII wieku umieszczono Trąby, czyli herb rodu Radziwiłłów. Ta strona pałacu posiada też po bokach dwie czterokondygnacyjne wieże nakryte barokowymi hełmami, które wraz z przybudówkami wykonano podczas kolejnych prac, które zaprojektował Ippolit Antonowicz Monighetti – rosyjski architekt szwajcarskiego pochodzenia.

 


Wnętrza nieborowskiej rezydencji były wielokrotnie przebudowywane, bo i właścicieli na przestrzeni lat było wielu - po prymasie Radziejowskim było ich jeszcze przynajmniej czterech. Podczas tych zawirowań właścicielskich w latach 1766-1768 wnętrzom nadano cechy stylu rokoko. W roku 1784 kolejne przeróbki wprowadził następny właściciel - Marcin Hieronim Radziwiłł (wojewoda wileński i marszałek Sejmu Rozbiorowego w latach 1773-1775). Wówczas pojawiły się elementy stylu wczesnoklasycystycznego, a kolejne wprowadzono około 1886 roku wprowadzając elementy stylu zwanego neorokoko, za co odpowiadali kolejni członkowie rodu Radziwiłłów. Ostatnie duże zmiany wprowadzono niemal współcześnie, bo podczas prac prowadzonych w latach 1922-1926. Wtedy to z inicjatywy księcia Janusza Radziwiłła pałac podwyższono o jedną kondygnację, według projektu Romualda Gutta. Jednak pomimo tak licznych ingerencji w wystrój, zachował się dawny rozkład pokoi oraz wyposażenie pałacu.

 


Pałac Radziwiłłów w Nieborowie znajduje się nieco ponad sto kilometrów od Piotrkowa, czyli godzinę jazdy samochodem. Można tu dojechać autostradą A1 odbijając przed węzłem Stryków trasą A2 na Warszawę i później kierując się na Łowicz lub wjeżdżając w Piotrkowie na drogę ekspresową S8, by za Rawą Mazowiecką zjechać węzłem Julianów w stronę Skierniewic i dalej również kierować się na Łowicz. Obie trasy są podobnej długości i dojazd nimi jest porównywalny czasowo.

 


W 1945 roku utworzono Muzeum w Nieborowie i Arkadii będące obecnie oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie. W jego skład wchodzi zarówno Pałac w Nieborowie, jak i znajdujący się w pobliskiej wsi Arkadia zabytkowy romantyczny park, który tworzyła żona jednego z właścicieli tych ziem – Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa. Pisaliśmy już o jej wyjątkowym ogrodzie w ramach cyklu „Odkrywamy znane i nieznane” w osobnym artykule.

 

 

Od 18 stycznia 1962 roku pałac figuruje w rejestrze zabytków i jest jedną z najlepiej zachowanych siedzib arystokracji w Polsce. 23 listopada 2017 roku wpisano go także na listę Pomników Historii, gdzie wespół z ogrodem sentymentalno-romantycznym w Arkadii figuruje jako jeden z czterech obiektów o takim statusie w województwie łódzkim (obok Bazyliki Katedralnej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łowiczu, Zespołu Opactwa Cystersów w Sulejowie i Wielokulturowego Krajobrazu Miasta Przemysłowego w Łodzi). Jest udostępniony dla turystów codziennie, ale do 22 lutego 2022 roku wnętrza zostały czasowo wyłączone ze zwiedzania. Można podziwiać uroki tego miejsca, ale tylko od zewnątrz, przy czym należy pamiętać o zakupie biletu. Odwiedzających obowiązuje też regulamin zwiedzania wprowadzony ze względu na obostrzenia dotyczące pandemii.

 

fot. Darek Piwowarski / MNA


Zainteresował temat?

3

0


Zobacz również

Komentarze (0)

Zaloguj się: FacebookGoogleKonto ePiotrkow.pl
loading
Portal epiotrkow.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść wypowiedzi zamieszczanych przez użytkowników. Osoby komentujące czynią to na swoją odpowiedzialność karną lub cywilną.

Na tym forum nie ma jeszcze wpisów
reklama
reklama

Społeczność

Doceniamy za wyłączenie AdBlocka na naszym portalu. Postaramy się, aby reklamy nie zakłócały przeglądania strony. Jeśli jakaś reklama lub umiejscowienie jej spowoduje dyskomfort prosimy, poinformuj nas o tym!

Życzymy miłego przeglądania naszej strony!

zamknij komunikat