Bąkowa Góra to niewielka wieś położona w gminie Ręczno w powiecie piotrkowskim, znajdująca się tuż przy drodze wojewódzkiej numer 742. Jednak mimo niewielkiej ilości mieszkańców, może poszczycić się całkiem sporą liczbą zabytków. Bo poza wspomnianym dworem i ruinami zamku, zabytkowy jest także znajdujący się we wsi kościół parafialny pw. Świętej Trójcy z XV-XVIII wieku, licząca tyle samo lat dzwonnica, czy pochodząca z końca XVIII wieku kuźnia, przerobiona obecnie na budynek gospodarczy. Zabytkowy jest także układ przestrzenny i krajobrazowy Bąkowej Góry.
Najstarszym obiektem są oczywiście ruiny zamku Bąków. Wznoszą się na wysokim kamiennym wzgórzu (282 m n.p.m.). Ciekawa fortalicja powstała na przełomie XIII i XIV wieku w stylu romańskim, choć inne źródła podają, że budowla została wzniesiona w połowie XV wieku za sprawą Zbigniewa Bąka herbu Zadora, syna Zbigniewa Bąka seniora, jednego z najbardziej zaufanych dworzan Władysława Jagiełły. Jako budulca użyto piaskowca, z którego wykonano grube ściany obiektu rozciągającego się na 32 m wszerz i 14 m wzdłuż. Mury te pięły się na wysokość dwóch kondygnacji, choć badacze historii i architektury sugerują, że całość mogła liczyć równie dobrze trzy kondygnacje.
Po śmierci fundatora majątek dostał się w ręce Andrzeja Łaskiego oraz Andrzeja i Piotra z Bnina, biskupa włocławskiego, a w XVI. stuleciu trafił w ręce rodu Małachowskich. Ci nieco przebudowali i odnowili zamek. Pojawiły się elementy dekoracyjnego tynku i skromne zdobienia okien. W kolejnych latach znów zmieniali się właściciele, a na początku XVIII wieku zamek, czy też dwór obronny, został opuszczony. Dopiero w latach 20. XX wieku kolejni właściciele Bąkowej Góry – Potoccy, postanowili zainteresować się ruinami. Jednak zamiast odnową obiektu, zajęli się poszukiwaniem rzekomych lochów, co doprowadziło tylko do pogorszenia się stanu fortalicji. W latach 80. XX wieku w obiekcie przeprowadzono badania archeologiczne, połączone z drobnymi pracami konserwacyjnymi.
Choć fortalicja ta bardziej przypominała dwór obronny niż zamek, to właśnie pod tą drugą nazwą figuruje w rejestrze zabytków. Obecnie pozostałości dawnej budowli stanowią własność prywatną, o czym informują ustawione tabliczki. Odnowione częściowo ruiny znajdują się na terenie miniskansenu, który można zwiedzać za opłatą. Organizowane są tu czasem różne wydarzenia, m.in. koncerty.
Nieco młodszym zabytkiem Bąkowej Góry jest XVIII-wieczny, murowany i kryty gontem dwór Małachowskich. Znajduje się na stoku zwieńczonej zamkiem góry. Parterowy budynek powstał na planie prostokąta, z przedsionkiem wzbogaconym o barokowy fronton i parę kolumn po jego bokach. Charakterystyczne jest w dworku to, że okna znajdujące się na bocznych ścianach mają dość niestandardowy kształt, są bowiem półkoliste. Ten budynek wybudowano w latach 1770-1780 z inicjatywy nowych właścicieli zamku i pobliskich Majkowic - Małachowskich właśnie. W kolejnych latach mieścił się tu Ośrodek Pracy Twórczej, a później galeria sztuki „Stary dwór”.
Całość wzbogaca stary park, co w połączeniu z roztaczającymi się z góry widokami na dolinę Pilicy i wzniesienia Pasma Przedborsko-Małogoskiego (stanowiącego zachodnie przedłużenie Gór Świętokrzyskich), tworzy niepowtarzalną atmosferę tego miejsca. Zapewne z tego powodu polubili je także filmowcy. To tutaj w roku 1989 kręcono wiele scen do serialu dla dzieci i młodzieży „Janka”, o którym wspominaliśmy opisując mury obronne na Podklasztorzu. Przygody Janki kręcone były bowiem w Sulejowie - Podklasztorzu, w Bąkowej Górze, a także w Paradyżu. W głównych rolach tej polsko-niemieckiej produkcji wystąpili - Agnieszka Krukówna, Krzysztof Kowalewski i Zofia Merle. Jednak powstawały tu także sceny do filmów dla starszych widzów. Plenery Bąkowej Góry znaleźć można w adaptacji powieści Wiesława Myśliwskiego „Kamień na kamieniu”, pod tym samym tytułem, w reżyserii Ryszarda Bery z 1995 r. oraz w filmie „Południe-Północ” w reżyserii Łukasza Karwowskiego z 2006 r., w którym zagrali m.in. Borys Szyc i Stanisława Celińska.
Odwiedzając to miejsce warto też wiedzieć, że Bąkowa Góra może poszczycić się znanymi mieszkańcami. To właśnie tutaj urodził się Adam Józef Borkiewicz, pseud. „Leszczyński”, „Poleski”, żołnierz Legionów Polskich, pułkownik piechoty Wojska Polskiego i zarazem członek Komendy Głównej Armii Krajowej. Autor pierwszej naukowej monografii powstania warszawskiego. Poza nim na świat przyszli w tym miejscu jeszcze - Jan Małachowski, biskup krakowski i podkanclerz koronny oraz Piotr Szymanek - organizator oddziałów Batalionów Chłopskich na ziemi piotrkowskiej, wojewoda łódzki w latach 1947-1950, a obecnie patron Szkoły Podstawowej w Ręcznie.
Ciekawa historia wiąże się z jednym z dawnych właścicieli dóbr Bąkowej Góry. Niejaki Adam Małachowski herbu Nałęcz, krajczy wielki koronny i wielokrotny marszałek sejmu, miał osobliwy zwyczaj witania gości, którzy odwiedzali go w tych stronach. Posiadał półgarncowy kielich, a wiedzieć trzeba, że pół garnca to pojemność, którą dziś określilibyśmy na 1,5 do 2 litrów płynu. Każdego, kto pierwszy raz przyjeżdżał do Bąkowej Góry częstował on wypełnionym po brzegi kielichem, przy czym zawartość należało wypić jednym duszkiem. Komu coś w naczyniu zostało, temu dolewano znów po brzegi kielicha i ceremonia trwała dalej, aż do czasu, gdy gość nie wypił całej zawartości lub nie zwalił się z nóg upity do nieprzytomności. Na pocieszenie (lub nie) dodamy, że obecny właściciel nie ma takiego zwyczaju witania gości i podziwiać to miejsce można trzeźwym okiem.
Więcej na temat zabytków Bąkowej Góry możecie przeczytać na blogu podróżniczym tymrazem.pl, skąd pochodzą zdjęcia, zamieszczone dzięki uprzejmości autora.
Opisane powyżej obiekty ciekawie przedstawił też na swoim blogu Paweł Dudek, prowadzący stronę pod adresem radomsk.pl. Bo choć Bąkowa Góra obecnie znajduje się na terenie powiatu piotrkowskiego, to przed laty administracyjnie przynależała do powiatu radomszczańskiego. Zarówno w czasach, gdy powiat ten znajdował się w województwie piotrkowskim (do 1998 r.), jak i dużo wcześniej (do końcówki XVI wieku), gdy w ówczesnym podziale administracyjnym istniało województwo sieradzkie. A właśnie atrakcyjne miejsca dawnej i obecnej ziemi radomszczańskiej opisuje autor wspomnianej strony. Poszczególne wpisy znajdziecie tutaj i tutaj.
Do Bąkowej Góry dojechać można drogą wojewódzką numer 742, odbijając w Przygłowie z drogi Piotrków - Sulejów w stronę Włodzimierzowa. Nie opuszczając drogi głównej wystarczy jechać przed siebie, minąć Łęczno, Stobnicę i Ręczno, by po chwili zobaczyć po prawej stronie zieloną tabliczkę z napisem Bąkowa Góra. Niewiele dłuższa będzie droga z Piotrkowa przez Rozprzę, Łęki Szlacheckie i Ręczno. Obiema trasami dojedziemy do celu w około 40 minut.
