Zbyt mała ilość kalorii
Pierwszą kategorią diet, które nie są dla każdego, to te, które polegają na drastycznym ograniczeniu dziennego spożycia kalorii, czyli spożywania mniej niż 1000 kcal dziennie. Nie istnieje wprawdzie jedna konkretna, stała ilość energii, która musi być spożywana przez każdego z nas, aby bezproblemowo funkcjonować co dnia - zależy to od od wieku danego człowieka, wzrostu, wagi wyjściowej, trybu życia, aktywności fizycznej, stanu zdrowia i wielu innych czynników, determinujących tzw. całkowitą przemianę materii. Istnieje jednak też tzw. podstawowa przemiana materii (PPM), czyli ta, którą spalają nasze organy wewnętrzne podczas swojej pracy - energia ta zasila serce, mięśnie, odżywia mózg, podtrzymuje temperaturę ciała i umożliwia trawienie [1]. Przyjmuje się umownie, że przeciętny wydatek energii na PPM wynosi 1 kcal na kilogram masy ciała w ciągu godziny. Oznacza to, że dla dorosłej, ważącej 50 kg osoby PPM wynosi około 1200 kcal na dobę [2]. Dieta 1000 kcal, czyli poniżej progu PPM daje zatem dobre rezultaty w przypadku sporej nadwagi - dzięki niedoborowi energetycznemu następuje ujemny bilans energii - wówczas aby ją wyrównać, organizm pobiera energię poprzez spalanie nadmiaru tkanki tłuszczowej. Nie zaleca się jednak niższej niż 1000 kcal kaloryczności dziennej, szczególnie trwającej dłużej niż miesiąc. Może to skutkować poważnymi nieprawidłowościami: spowolnieniem metabolizmu, powikłaniami hormonalnymi, spadkiem odporności.
Żywienie monoskładnikowe
Monoskładnikowa dieta oznacza taki sposób żywienia, który dopuszcza jedzenie tylko określonych, wciąż tych samych produktów. Przykładem jest tzw. dieta kapuściana, która polega w zasadzie na ciągłym serwowaniu zupy z białej lub włoskiej kapusty, naprzemiennie z małą ilością warzyw, takich jak brukselka, brokuły, kalafior, ogórki, papryka, por czy seler. Tak ubogie i powtarzalne menu nie jest zdrowe dla organizmu. Bardzo obciąża narządy wewnętrzne, nie dostarcza wszystkich potrzebnych składników. Aby organizm dobrze funkcjonował, powinien wraz z pożywieniem otrzymywać makroskładniki takie jak białka, tłuszcze i węglowodany. Makroskładniki te powinny być przyjmowane w określonych proporcjach. Przewaga jednego określonego produktu w diecie zaburza tę równowagę, stanowiąc jednocześnie początek szeregu komplikacji. Jakich konkretnie? To zależy. Przykładowo, zbyt wysoka podaż tłuszczów i białka w stosunku do węglowodanów może powodować chroniczne bóle głowy, uczucie zmęczenia, rozdrażnienie, brak koncentracji. Z kolei nadwyżka węglowodanów to gwarancja wahań wagi, może też być przyczyną cukrzycy, insulinooporności czy zaburzeń funkcji hormonów płciowych [3].
Tylko płyny
Kolejna z propozycji żywieniowych, która jest dość ryzykowna, to obecność w diecie jedynie pokarmów w formie płynnej. Mogą być to soki, koktajle, kremy lub zupy. Przyjmowanie jedynie płynnych posiłków może wydawać się bardzo atrakcyjne dla osób borykających się z nadmiarem kilogramów - sok czy koktajl może sprawiać wrażenie braku sytości, szczególnie u osób przyzwyczajonych do pokarmów stałych, które mają określoną fakturę, ciężar. Stąd też osoby na początku przygody z dietą płynna mogą mieć większe poczucie, że rzeczywiście ograniczyły pokarmy i że szybciej osiągną efekt chudnięcia. Soki nie są jedzone, lecz pite, co potęguje psychologiczny efekt “braku jedzenia”. Czy jednak przyjmowanie tylko płynów jest zdrowe? Niekoniecznie. Przede wszystkim nie mamy pewności, czy dostarczyliśmy wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Często występują niedobory jeśli chodzi o witaminę A, żelazo, tiaminę czy witaminy z grupy B [4]. Nie jest też w pełni bezpieczna dla układu pokarmowego, który z natury stworzony jest do trawienia pokarmu stałego. Dieta ta może mieć dobry wpływ na organizm kiedy jest stosowana w ściśle określonych przypadkach i tylko pod kontrolą lekarza, np. u osób po przebytej operacji czy przewlekle chorych, u których spożywanie treści w formie stałej jest utrudnione lub nawet niemożliwe. Jeżeli naszym celem jest zmniejszenie wagi, a chcemy uniknąć negatywnych skutków diety, najlepiej jest zaufać dietetykom którzy profesjonalnie skomponują jadłospis. Mamy wtedy pewność, że wszystkie posiłki w ciągu dnia są idealnie zbilansowane i nie tylko pomogą schudnąć, ale działają korzystnie dla zdrowia. Catering dietetyczny w Rzeszowie proponuje na przykład szereg diet o zróżnicowanej kaloryczności, ale też takich, które biorą pod uwagę ewentualne schorzenia, np. nietolerancję glutenu czy cukrzycę. Zdrowie jest tylko jedno, dlatego nie warto z nim igrać poprzez samodzielne komponowanie niesprawdzonych posiłków.
[1] https://zywienie.abczdrowie.pl/co-to-jest-przemiana-materii
[2] Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska Podstawy żywienia człowieka WSiP 2005 s.76
[3] https://dietetycy.org.pl/nadmierne-spozycie-weglowodanow-skutki/
