Emerytura jest przyznawana od miesiąca, w którym złożono wniosek, jednak nie wcześniej niż od dnia wstąpienia w powszechny wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Czynnikiem, który ma wpływ na wysokość emerytury – oprócz wydłużenia aktywności zawodowej – jest sposób waloryzacji składek emerytalnych oraz kapitału początkowego, stanowiących podstawę obliczenia emerytury. Waloryzację przeprowadza się systemem rocznym do czasu, gdy ubezpieczony zgłosi wniosek o emeryturę.
W przypadku ustalania wysokości emerytury w okresie od stycznia do maja i od lipca do grudnia danego roku składki zapisane na koncie ubezpieczonego po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną, podlegają dodatkowo również waloryzacjom kwartalnym. Natomiast w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu, kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie podlega dodatkowym waloryzacjom kwartalnym, gdyż została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od 1 czerwca roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę.
Wskaźnik waloryzacji składek za I kwartał danego roku jest zwykle wyższy niż roczny wskaźnik waloryzacji składek. W konsekwencji przejście na emeryturę w czerwcu może być mniej korzystne niż w pozostałych miesiącach II kwartału danego roku.
Z danych ZUS wynika, że w ostatnich dwóch latach liczba osób przechodzących w czerwcu na emeryturę stanowi ok. 1 proc. ogółu przyznanych w danym roku emerytur (w 2019 r. 2,7 tys. na 295,4 tys.).
Zmiany zasad waloryzacji czerwcowych emerytur wymusiła jednak epidemia koronawirusa. W uchwalonej pod koniec kwietnia przez Sejm tarczy antykryzysowej 3.0 znalazł się przepis, który gwarantuje obliczenie wysokości świadczenia w czerwcu 2020 r. w taki sam sposób, jak w maju bieżącego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla osoby przechodzącej na emeryturę.
Chodzi o to, aby podstawa wymiaru emerytury ustalona na 1 czerwca 2020 r. nie była niższa od ustalonej na 31 maja tego samego roku, ze względu na inny sposób waloryzacji kapitału zewidencjonowanego na koncie ubezpieczonego.
W uzasadnieniu do projektu ustawy podkreślano, że zmiany na rynku pracy będące konsekwencją epidemii COVID-19 mogą spowodować, że osoby, które osiągnęły wiek emerytalny i zamierzały jeszcze kontynuować aktywność zawodową, będą musiały podjąć, dużo wcześniej niż zamierzały, decyzję o przejściu na emeryturę, między innymi również w czerwcu 2020 r.
Wprowadzone zmiany zasad waloryzacji emerytur dotyczą tylko bieżącego roku.
Wysokość emerytury stanowi kwota będąca wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku osoby przechodzącej na emeryturę. Podstawą obliczenia jest suma kwot zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 grudnia 1998 r. i kapitału początkowego, obliczonego za okres ubezpieczenia przed 1999 r.
Do podstawy obliczenia emerytury dla osoby, która była członkiem otwartego funduszu emerytalnego, wlicza się ponadto zwaloryzowane środki zewidencjonowane na tzw. subkoncie. (PAP)
autorka: Karolina Kropiwiec
