Piotrków bez smogu
Ostatnie miesiące to czas, kiedy stężenie zanieczyszczeń w powietrzu w naszym kraju wielokrotnie przekraczało przyjęte normy, informacje o alarmujących wartościach pyłów zawieszonych PM 10 i PM 2,5 stały się niemal codziennością. Okazuje się jednak, że w walce ze wszechobecnym smogiem, występującym w okresie grzewczym, mamy niespodziewanych sprzymierzeńców. Przed szkodliwym wpływem substancji znajdujących się w zanieczyszczonym powietrzu chronią nas nie tylko maseczki antysmogowe czy oczyszczacze powietrza, ale także pomocne mogą być niektóre rośliny. Dowiedli tego już w 1989 roku naukowcy NASA.
Cenne jak drzewo
Wedle badań naukowych 100 dużych drzew jest w stanie usunąć 460 kg zanieczyszczeń z powietrza rocznie. W tym 136 kg pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. Duże drzewa oczyszczają powietrze 70 razy efektywniej niż mała zieleń. Trzeba jednak je sadzić systematycznie, ponieważ w przypadku wielu gatunków drzew na takie efekty trzeba czekać od 10 do 20 lat.
A jak wygląda sytuacja w Piotrkowie? Jaką powierzchnię w naszym mieście zajmuje zieleń? Mówi Mikołaja Chmielewski, kierownik Działu Utrzymania Zieleni i Porządku w Zarządzie Dróg i Utrzymania Miasta w Piotrkowie Trybunalskim: – W naszym mieście mamy ponad 100 ha zieleni przyulicznej, na której rosną zarówno drzewa i krzewy, ponadto mamy cztery parki, o łącznej wielkości powierzchni ponad 15 ha. Do do tego jeszcze należy doliczyć kilkanaście skwerów. Zieleń miejska to przede wszystkim estetyczne walory, ale nie tylko – pochłania ona dwutlenek węgla, co poprawia skład powietrza. Wielkie drzewo może wyprodukować ponad 100 kg tlenu rocznie, gdzie dorosły człowiek zużywa go w ciągu rok około 170 kg. Można więc powiedzieć, że dwa średniej wielkości drzewa zaspakajają roczne zapotrzebowanie na tlen jednego człowieka. Ponadto wzbogacają powietrze w olejki eteryczne, które działają bakteriobójczo, regulują funkcjonowanie układu nerwowego ludzi, zatrzymują również w strefie korzeniowej wody opadowe, które nie muszą być odprowadzane przez sieci miejskie. Niezwykle ważnym działaniem drzew jest też oczyszczanie powietrza z pyłów i gazów. Można przyjąć, że sto drzew potrafi usunąć prawie pół tony zanieczyszczeń rocznie. Pyły zawieszone najbardziej wychwytywane są przez drzewa z liśćmi pokrytymi włoskami lub woskiem. Pyły zawieszone statystycznie skracają życie człowieka od kilku miesięcy do nawet dwóch lat na terenach zanieczyszczonych, dlatego istnienie wieloletnich drzew jest bardzo istotne – po prostu są one niezwykłym sojusznikiem w walce ze smogiem.
Które gatunki wybierać?
W Piotrkowie możemy spotkać wiele z tych gatunków roślin, które są sojusznikami mieszkańców miasta w walce ze smogiem. – W naszym mieście naturalną walką z pyłami zajmują się obrońcy w postaci platanów klonolistnych, jarzębów szwedzkich, topoli, jesionów pensylwańskich, niektórych klonów, ale przede wszystkim, co dowiedziono naukowo, brzóz brodawkowatych, co związane jest z ich grubym nalotem woskowym. Te brzozy potrafią przyjąć ogromną ilość toksyn i pyłów. Z myślą o pyłach my, jako Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, planujemy wprowadzić brzozę fastigiata (to nowy gatunek przy naszych drogach), grusze drobnoowocową, która poprzez wosk na liściach pochłania pyły niewiele gorzej niż brzoza i zarazem jest w miarę odporna na egzystencję w niełatwych warunkach miejskich. W roku bieżącym Zarząd Dróg zasadzi wiązy, dęby, w odmianach kolumnowych głogi, pojawi się więcej wiśni osobliwych, nasadzimy sosny czarne i wiele innych gatunków drzew – mówi Mikołaj Chmielewski.
Piotrków – więcej drzew sadzimy niż usuwamy
Jak wygląda Piotrków na tle innych miast pod względem ilości i jakości zieleni miejskiej? – Ostatnio ukazała się analiza Najwyższej Izby Kontroli z przeprowadzonej kontroli zieleni w dziewięciu miastach i wskazano również bardzo pozytywne współczynniki, które stawiają Piotrków dość atrakcyjnie, nawet względem dużych miast objętych analizą – wyjaśnia Mikołaj Chmielewski. I dodaje: – W Piotrkowie zwiększyły się tereny zieleni przypadającej na jednego mieszkańca i nie tylko dlatego, że ubyło mieszkańców. Również realnie na liście kontrolowanych miast jesteśmy na trzecim miejscu w kwestii zieleni przypadającej na statystycznego mieszkańca, wyprzedzając wiele dużych miast, takich jak Warszawa, Wrocław, Łódź czy Kraków. W Piotrkowie w przeliczeniu na jednego mieszkańca nasadzono również najwięcej drzew, wyprzedzając pod tym względem wszystkie kontrolowane miasta. W kontrolowanym okresie wskazano Piotrków jako nieliczne miasto, w którym staraniem służb, łącznie w latach 2015-2016 więcej drzew posadzono niż usunięto. I to jest ewenement w skali kraju. Nasadzonych drzew było o 41% więcej niż drzew usuwanych.
Niestety nie wszyscy piotrkowianie doceniają znaczenie zieleni. Do Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta wpływają wnioski o wycinanie drzew. Mówi Mikołaja Chmielewski: – Mimo dość obszernej wiedzy, którą posiadają mieszkańcy Piotrkowa na temat walorów jakie daje zieleń miejska nadal otrzymujemy różne, niekiedy dość dziwne prośby, o usunięcie drzew tylko ze względu na to, że spadają z nich liście, że zanieczyszczają działkę albo że drzewo zasłania światło, antenę satelitarną lub na drzewie można zaobserwować zwierzęta i owady. Niestety są tacy, którzy woleliby żyć na betonowej pustyni i nie obchodzi ich to, czym oddychają.
Pamiętajmy, że przy każdym wdechu setki tysięcy wirujących w powietrzu pyłków wnikają do naszego organizmu, warto więc posadzić na swojej działce drzewa i krzewy liściaste, które pochłaniają aż 85% osiadających na nich pyłów, spalin i kurzu.
Materiał powstał na zlecenie Referatu Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Piotrkowie Trybunalskim przy udziale środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi w ramach projektu "Edukacja ekologiczna dla poprawy jakości powietrza w Piotrkowie Trybunalskim".
