Z cyklu Piotrków bez smogu
Okres zimowy to czas, w którym w naszej szerokości geograficznej, z uwagi na uwarunkowania klimatyczne, borykamy się ze smogiem, czyli z nienaturalnym zjawiskiem polegającym na współwystępowaniu zanieczyszczonego powietrza, wynikającego z działalności człowieka wraz z niekorzystnymi zjawiskami naturalnymi, takimi jak bezwietrzna pogoda i mgła. Smog niestety wpływa szkodliwie na nasze zdrowie. Przyczyną takiego stanu są zawarte w nim substancje. – Mamy dwa rodzaje smogu – letni, który w tej chwili nas nie dotyczy oraz smog taki klasyczny, zimowy, zwany też kwaśnym, który występuje teraz – mówi Marzanna Krzemińska, główny specjalista w dziale monitoringu środowiska w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska. – Co w tym smogu jest? Wszystkie produkty spalania paliw. Jeżeli palimy węglem to w powietrzu znajduje się dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, w ogóle tlenki azotu i pył zawieszony. Zarówno ten o średnicy ziaren poniżej 10 μm, jak i ten drobny, poniżej 2,5 μm. Jeżeli używamy do ogrzewania domu jakichś odpadów, co się niestety zdarza, to dostają się do powietrza jeszcze inne substancje, dioksyny, formaldehyd, może też być nawet cyjanowodór, zależy co spalamy. Musimy mieć świadomość, że w takich sytuacjach, kiedy mamy bezwietrzną pogodę i kiedy jest mgła, spalając odpady dokładamy się jeszcze do pogorszenia jakości powietrza, którym oddychamy.
Kiedy smog stanowi dla nas największe zagrożenie? W Polsce normy pyłów zawieszonych PM10 ustalone są na trzech poziomach dobowych. Dopuszczalny 50 µg/m3 mówi o tym, ze jakość powietrza nie jest dobra, ale nie powoduje, ale nie powoduje ciężkich skutków dla ludzkiego zdrowia. Poziom informowania 200 µg/m3 oznacza, że jest źle i trzeba ograniczyć aktywność na powietrzu, bo norma przekroczona jest czterokrotnie. Poziom alarmowy – 300 µg/m3, oznacza, że jest bardzo źle, norma przekroczona jest sześciokrotnie i należy bezwzględnie ograniczyć przebywanie na powietrzu, a najlepiej zostać w domu, szczególnie dotyczy to osób chorych. Jakość powietrza w naszym mieście badana jest codziennie. Jedna ze stacji pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska znajduje się w Piotrkowie przy ulicy Krakowskie Przedmieście 13. – Bardzo często z normą dla pyłu zawieszonego są nieporozumienia – mówi Marzanna Krzemińska. – Norma dla pyłu zawieszonego odnosi się do czasu doby, nie do godziny. Na stronie internetowej łódzkiego WIOŚ wyniki są podawane co godzina, ale również można tam znaleźć wynik dobowy z poprzedniego dnia. I ten wynik godzinny nie jest normowany, normie podlega wynik średniodobowy. Jeśli więc mamy na stronie wynik w ciągu godziny 60 µg/m3 to wcale nie znaczy, że została przekroczona norma, bowiem to jest wynik odnoszący się do średniej godzinnej, a nie całej doby. O przekroczeniu normy dobowej możemy powiedzieć wtedy, gdy jej stężenie średnio dobowe przekracza 50 µg/m3. W niektórych krajach, na przykład w takiej Finlandii wielkość pyłu zawieszonego 50 µg/m3 oznacza już poziom alarmowy. U nas tym poziomem alarmowym jest dopiero 300 µg/m3. Te wielkości są różne w poszczególnych krajach. Nie ma jednego ustalonego poziomu alarmowego i poziomu informowania dla pyłów zawieszonych dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Każdy kraj wysokość tych poziomów ustala samodzielnie.
W 2013 roku Międzynarodowa Agencja Badania Raka uznała, że zanieczyszczone powietrze jest rakotwórcze. Najbardziej powiązane z częstotliwością występowania nowotworów jest wysokie stężenie pyłów zawieszonych. Dlatego tak ważne byśmy sami nauczyli się reagować na przysłowiowych trucicieli. Mówi Jan Sońta, kierownik Referatu ds. Wykroczeń Straży Miejskiej w Piotrkowie Trybunalskim: – W okresie jesienno-zimowym wiele osób ulega pokusie pozbycia się śmieci, takich jak odzież, folie i inne tworzywa sztuczne, paląc je w piecach domowych. W imię ochrony naszego środowiska, a przede wszystkim naszego zdrowia, przepisy prawa zabraniają takiego procederu. Dlatego każdy sygnał o takim działaniu, który dociera do Straży Miejskiej jest przez nas sprawdzany. Domowe piece i przewody spalinowe nie są przystosowane do spalania w nich odpadów innych niż węgiel czy drewno. Proceder spalania śmieci łatwo zauważyć – zwykle z komina wydobywa się czarny dym o specyficznym zapachu. Jeśli dostaniemy informację, że gdzieś na terenie miasta ma miejsce taka sytuacja interweniujemy. I chciałbym tutaj zaznaczyć, że strażnicy miejscy posiadają wydane przez Prezydenta Miasta upoważnienie do kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska i mają prawo wstępu na teren nieruchomości w celu wykonania niezbędnych czynności kontrolnych. W tym także do sprawdzenia, co jest palone w piecu. Utrudnienie takiej kontroli czy też niewpuszczenie strażnika na teren nieruchomości stanowi przestępstwo z artykułu 225 z Kodeksu Karnego, które jest zagrożone karą aresztu nawet do lat 3.
Jakie kary grożą osobom, które w domowym piecu palą odpadami? – To wykroczenie na podstawie ustawy o odpadach zagrożone jest grzywną w postępowaniu mandatowym od 20 do 500 zł, a w przypadku skierowania sprawy do sądu ta grzywna może wynieść nawet do 5 tysięcy złotych – mówi Jan Sońta.
Materiał powstał na zlecenie Referatu Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Piotrkowie Trybunalskim przy udziale środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi w ramach projektu "Edukacja ekologiczna dla poprawy jakości powietrza w Piotrkowie Trybunalskim".
