Zanim jednak my przystąpiliśmy do zbierania informacji na ten temat, wycieczkę po kraju zrobili sobie pracownicy Miejskiej Biblioteki Publicznej w Piotrkowie. Odwiedzili m.in. placówki we Wrocławiu, Oświęcimiu, Gdańsku, Rumi, Jaworznie, Cieszynie, Głogowie, Warszawie, Wiśle. Cel to sprawdzić, jak funkcjonują nowoczesne biblioteki w Polsce.
O wnioski i wrażenia zapytaliśmy dyrektor MBP w Piotrkowie. - Dzięki tego typu wyjazdom poznajemy rozwiązania, które są wykorzystywane przez biblioteki, by stale poszerzać naszą ofertę i wychodzić naprzeciw potrzebom czytelników – mówi Renata Wojtczak. - Każda z bibliotek, które mieliśmy przyjemność odwiedzić, otwarta jest na nowoczesne rozwiązania, technologie i usługi umożliwiające różnorodne formy pracy. Wybraliśmy się na zwiedzanie nowych albo zmodernizowanych bibliotek w Polsce w ramach projektu „Strefa innowacji”, przystąpiliśmy do niego 2 lata temu. Byliśmy finansowani z Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, w efekcie odwiedziliśmy szereg bibliotek, oczywiście my też przyjęliśmy gości, którym pokazaliśmy naszą bibliotekę. Najważniejsze było dla nas zobaczyć, dowiedzieć się, jak można zorganizować nowoczesną bibliotekę z europejskimi standardami.
Dyrektor piotrkowskiej placówki twierdzi, że biblioteki, które zwiedziła wraz ze swoimi pracownikami wyglądają jak mediateka, która wkrótce ma stanąć na placu Pofranciszkańskim. - Chodzi o obiekt, który będzie przyjazny dla całej społeczności lokalnej – mówi. - Chcemy, aby również u nas każdy mógł sam korzystać ze zbiorów. Sami szukamy sobie książek, sami wyciągamy je z półek, sami zapisujemy na stanowisku samoobsługowym. Oczywiście jest też bibliotekarz, który służy pomocą. Czytelnik czuje się swobodnie, nie czuje się kontrolowany, a związku z tym jest bardziej otwarty.
Renata Wojtczak zapewnia, że budynek piotrkowskiej mediateki wcale nie będzie za duży, biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców miasta i zasób zbiorów biblioteki. - Oświęcim ma o połowę mniej mieszkańców, a powierzchnia tamtejszej biblioteki to ponad 5 tys. metrów, czyli taka jak będzie u nas. W związku z tym nie można mówić o jakiejkolwiek megalomanii w przypadku Piotrkowa. Jest nawet podręcznik projektowania bibliotek, którym posiłkujemy się, jeśli chodzi np. o przeliczanie powierzchni regałów potrzebnych na nasze zbiory. Są określone standardy – czytelnicy muszą mieć swobodny dostęp do książek, a osoby na wózkach muszą mieć możliwość swobodnego wjazdu pomiędzy regały.
Dyrektor piotrkowskiej książnicy szczególnie do gustu przypadła biblioteka w Wiśle, ale również obiekt na ul. Koszykowej w Warszawie, biblioteki wrocławskie (np. filia Grafit) i obiekt w Oświęcimiu ze względu na podobieństwo do planowanej w Piotrkowie mediateki. - No i rzecz jasna Rumia – bardzo specyficzna, w budynku po stacji kolejowej, gdzie zastosowano rozwiązania podporządkowane przeszłości tego obiektu – dodaje Renata Wojtczak.
Przyjrzyjmy się więc lepiej książnicy w Oświęcimiu. W mieście liczącym 39 tysięcy mieszkańców, Miejska Biblioteka Publiczna Galeria Książki została oddana do użytku 4 lipca 2011 roku.
Jak chwalą się władze miasta, placówka stanowi nową przestrzeń spotkań ludzi, miejsce, gdzie każdy zrealizuje swoje potrzeby czytelnicze i miło spędzi czas. Miasto otrzymało na ten cel dotację unijną (z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego). Całkowity koszt zaplanowano na ponad 16 mln zł, przy czym dotacja z UE to ponad 12 mln zł. Prace budowlane rozpoczęto w czerwcu 2009 r.
Dziś nowa siedziba biblioteki jest nie tylko nowoczesną i funkcjonalną placówką o powierzchni ponad 5 tysięcy metrów kwadratowych (tyle ma mieć piotrkowska mediateka), ale – jak zapewnia kierownictwo placówki - także trwałą platformą międzykulturowych i międzypokoleniowych działań realizujących potrzeby intelektualne, emocjonalne i integracyjne.
Wkład miasta w tę potężną inwestycję wyniósł niewiele ponad 4 mln zł. Przypomnijmy, że w przypadku Piotrkowa urzędnicy nie zamierzają starać się o unijne dofinansowanie, a próby pozyskania środków zewnętrznych przed laty nie powiodły się.
W 46-tysięcznej Rumi, którą również zwiedzali bibliotekarze z Piotrkowa, biblioteka mieści się w budynku dworca PKP, który zbudowany został we wczesnych latach 60. XX w. Jak informują nas tamtejsi urzędnicy, remont kapitalny i modernizacja budynku zakończyły się w 2014 r. Budynek jest własnością PKP, Miejska Biblioteka Publiczna wynajmuje obiekt, którego powierzchnia użytkowa to 1150 metrów kwadratowych. Aranżacja i wyposażenie wnętrza to koszt 979 tys. zł (w 75% sfinansowane z programu „Infrastruktura bibliotek” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Roczny koszt utrzymania książnicy (ogrzewanie gazowe, prąd, woda) to średnio 72 tys. zł.
Łatwo z budową nowej siedziby biblioteki nie było Jaworznie. W mieście większym (ok. 94 tysiące mieszkańców) od Piotrkowa Trybunalskiego, powstał budynek o powierzchni 3110 mkw, z czego 2500 zajmuje Miejska Biblioteka Publiczna, 600 mkw pozostawiono dla wojewódzkiej biblioteki pedagogicznej. Budynek oddano do użytku w 2007 roku. Ile władze Jaworzna musiały wyłożyć na ten cel? - Miasto starało się o dofinansowanie z funduszy unijnych – informuje nas dyrektor MBP w Jaworznie Monika Reydych. - Za pierwszym razem się nie udało. Wówczas prezydent podjął decyzję, że obiekt powstanie wyłącznie z pieniędzy z budżetu miasta. Budowa ruszyła. Pozyskać dofinansowanie udało się przy drugim podejściu – z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Jaworzno dostało dokładnie 13 mln 128 tys. zł.
Miasto dołożyło do tego 7 mln zł.
W 36-tysięcznym Cieszynie, do którego również zajechali pracownicy piotrkowskiej MBP, biblioteka mieści się w starej kamienicy w centrum miasta. Obiekt został oczywiście zmodernizowany. Władze miasta nie planują budowy nowego obiektu, bo jak przyznali sami pracownicy cieszyńskiej książnicy, w 3-kondygnacyjnej budynku bibliotekarzom jest bardzo dobrze, choć oczywiście przydałoby się więcej miejsca.
Czarny Bór w województwie dolnośląskim - gmina licząca sobie niespełna 5 tysięcy mieszkańców – może pochwalić się nowoczesnym budynkiem (943 mkw), w którym mieści się Biblioteka i Centrum Kultury, obiekt oddano do użytku w 2014 r. Gmina na realizację inwestycji pozyskała środki zewnętrzne: z środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 1,875 mln zł, z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego 850 tys. zł. Całkowita wartość inwestycji wraz z wyposażeniem wyniosła ok. 3,7 mln zł.
