Muzyka jest bardzo ważnym elementem w pracy z dziećmi i pełni wiele funkcji:
uczy – pozwala zrozumieć otaczający nas świat,
bawi – dostarcza dziecku wiele radości i uciechy podczas tańca oraz w czasie innego jej wykorzystania,
rozwija – dziecko w trakcie zabaw muzycznych zaczyna rozumieć, że coś jest rytmiczne; że muzyka może być głośna lub cicha i można ją przedstawić ruchem,
wychowuje – pozwala dziecku zrozumieć świat wartości społeczno – moralnych,
wspomaga rozwój emocjonalny – dziecko dzięki muzyce może wyrazić swoje pragnienia, uczucia i wyobrażenia,
wpływa na ogólny stan dziecka – w czasie zabaw muzyczno-ruchowych następuje rozwój mięśni, poprawa postawy i pracy serca, wzmocnienie układu nerwowego, dzieci uczą się płynnego i elastycznego ruchu.
Wychowanie muzyczne w przedszkolu i edukacji wczesnoszkolnej powinno opierać się na różnych formach aktywności, m.in. na takich, jak:
śpiew – kształci słuch, poczucie rytmu, pamięć muzyczną, rozwija aparat głosowy, uwagę, wyobraźnię, dostarcza wiedzy o świecie, sprzyja rozwojowi prawidłowej wymowy,
słuchanie muzyki - kształcenie zdolności percepcyjnych ma ogromne znaczenie dla rozwoju mowy i myślenia; głównym zadaniem kontaktów dziecka z muzyką, jakie spełnić ma przedszkole jest obudzenie uwagi słuchowej, przygotowanie dziecka do słuchania i stworzenie ku temu najlepszych warunków,
ruch przy muzyce – jest to gimnastyka ciała, która poprawia krążenie, dotlenia organizm, stanowi źródło radości i odprężenia; wyrabia zdolności koncentracji i uwagi, kształci szybką orientacją, refleks, pobudza aktywność i rozwija spostrzegawczość, wyobraźnię i pamięć,
gra na instrumentach – nauka ta sprawia dzieciom radość, zadowolenie, rozwija muzykalność, zdolności estetycznego i emocjonalnego przeżywania muzyki,
tworzenie prostych melodii – wszelkiego rodzaju improwizacje wpływają na aktywność twórczą dziecka.
Każda z tych form kształci inne umiejętności, a różnorodność form urozmaica zajęcia, pobudza zainteresowania i aktywność dziecka. Częsty kontakt dziecka z muzyką przyczynia się do kształtowania jego emocjonalnego i poznawczego stosunku do otaczającego go świata. Grupowe uczestnictwo w zajęciach muzycznych uspołecznia, przeciwdziała uczuciu samotności i sprzyja przyswajaniu form współdziałania. W zakresie wychowania umysłowego kontakt z muzyką rozwija wrażliwość zmysłową, pobudza proces spostrzegania, koncentrację uwagi, wpływa na rozwój mowy i wzbogacenie słownictwa oraz rozwija inwencję twórczą.
Muzyka powinna pojawiać się każdego dnia w pracy nauczyciela, a zajęcia muzyczne powinny być dla dzieci źródłem radości, dawać odprężenie oraz ożywiać prace umysłu. Obcowanie z muzyką rozładowuje napięcie emocjonalne, niepokoje i lęki u dzieci, zatem muzyka ma również działanie terapeutyczne.