Każdemu z nas czasami zdarza się zapomnieć zgłosić istotny fakt do urzędu skarbowego albo spóźnić się z uregulowaniem podatku. Takie przewinienia wiążą się z zapłatą zaległych odsetek oraz z karą, którą należy uiścić. Można jednak skorzystać z rozwiązania, które jest uregulowane w art. 16 § 1 Kodeksu karnego skarbowego, czyli napisać czynny żal. Urząd skarbowy potraktuje Cię wtedy ulgowo. Urzędnicy dojdą do wniosku, że skoro sam się przyznałeś, to na pewno chcesz naprawić swój błąd i dobrowolnie uregulować wszelkie zaległości.

Czynny żal – na czym polega?

Kodeks karny skarbowy definiuje czynny żal następująco: Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

W skrócie oznacza to, że jeśli zrobiłeś coś, co jest przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym (zgodnie z Kodeksem), to gdy poinformujesz o tym dobrowolnie urząd skarbowy i podasz motyw swojego działania, to nie podlegasz karze.

Tak naprawdę drobne przewinienia podatkowe zdarzają się często w praktyce przedsiębiorców i w większości przypadków wynikają z niewiedzy albo z niedopatrzenia. Przykładowo, czynami podlegającymi pod Kodeks karny skarbowy jest spóźnienie w zapłacie podatku od nieruchomości czy niezłożenie PIT-u. Dlatego, aby bez większych problemów poradzić sobie z taką sytuacją, warto wiedzieć, czym jest czynny żal. Jaki podać powód w uzasadnieniu? Najlepiej prawdziwy!

Jak złożyć czynny żal?

Najpierw warto wiedzieć, kto może złożyć czynny żal. Zapytaliśmy o to ekspertów z aasadlabiznesu.pl „Jest to sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Oznacza to, że pisma nie można złożyć za kogoś. W zawiadomieniu do urzędu skarbowego trzeba wskazać, jaki czyn zabroniony został popełniony, podać powód oraz wpłacić zaległość podatkową, która była przedmiotem tego czynu (np. nieopłacone wcześniej zaliczki na podatek)” – tłumaczą specjaliści z Aasa.

Teraz masz dwie możliwości wyrażenia skruchy, czego dowodem jest czynny żal. Urząd skarbowy może otrzymać od Ciebie pismo w formie papierowej albo możesz to zrobić w postaci elektronicznej. Zawiadomienie może również zostać złożone przez internet, za pomocą skrzynki e-PUAP właściwego urzędu skarbowego albo portalu podatkowego.

Jak napisać czynny żal? Wzór nie jest zdefiniowany, czyli wniosku nie składasz na konkretnym formularzu. Jednak warto wiedzieć, że niektóre urzędy skarbowe udostępniają gotowe wnioski, które wystarczy tylko uzupełnić.

Czynny żal - wzór

Chociaż, jak już wspomnieliśmy, nie musisz wypełniać konkretnego formularza, to aby Twój „czynny żal” był ważny zawrzyj w kierowanym do urzędu skarbowego piśmie następujące informacje:

• swoje dane jako wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres firmy lub zamieszkania, NIP, telefon kontaktowy),
• dane adresata (jest nim naczelnik urzędu skarbowego, w którym składasz czynny żal),
• opis popełnionego przestępstwa lub wykroczenia skarbowego,
• powody wystąpienia zabronionego czynu,
• dane osób, które miały związek z dokonaniem zabronionego czynu,
• informację czy czyn już został naprawiony albo kiedy będzie (przykładowo, czy zaległości podatkowe, których dotyczy czynny żal zostały już uregulowane).

„Dodatkowo musisz jeszcze dołączyć dokumenty, które będą potwierdzeniem dokonanego czynu. Jeśli więc spóźniłeś się z zapłatą podatku, to musisz dołączyć potwierdzenie, że należność została już zapłacona. A gdy nie złożyłeś PIT-u w terminie, to również musisz przygotować wypełnione zeznanie podatkowe” – podpowiadają specjaliści z Aasa dla Biznesu, instytucji pożyczkowej oferującej kredyt dla firm już od pierwszego dnia działalności.

Dopiero wtedy czynny żal zyska moc prawną. Powyższe dokumenty będą świadczyły o tym, że wiesz, co złego zrobiłeś, przyznajesz się do tego, wyjaśniasz przyczyny i naprawiłeś już swój błąd.

Kiedy czynny żal nie może zostać zastosowany?

Kodeks karny skarbowy przewiduje trzy przypadki, kiedy nie może zostać zastosowany czynny żal. Uzasadnienie, przykład – nawet najbardziej dramatyczny nie przekona naczelnika urzędu skarbowego, aby podarował Ci karę. Są to następujące sytuacje:

• zostałeś już wezwany do urzędu skarbowego w celu złożenia wyjaśnień, w związku z popełnionym przestępstwem lub wykroczeniem, a organy podatkowe zebrały już dowody,
• jesteś w trakcie postępowania kontrolnego,
• zorganizowałeś grupę przestępczą lub nakłaniałeś inne osoby do tego, aby wykonywały zabronione czyny podatkowe.

Oczywiście musisz też pamiętać, że czyny przestępcze nie mogą mieć charakteru zorganizowanego.

Jednak takie sytuacje zdarzają się niezwykle rzadko. Jeśli zapomniałeś lub nie wiedziałeś o dopełnieniu jakiegoś obowiązku na rzecz urzędu skarbowego, to właściwie w każdej sytuacji możesz skorzystać z czynnego żalu.

Czynny żal: przykłady

Już wiesz, czym jest czynny żal. Jaki podać powód w uzasadnieniu wniosku – pewnie zastanawiasz się teraz. Zdecydowanie najlepiej jest po prostu wskazać prawdziwą przyczynę naszego niedopatrzenia. Najłagodniej urząd skarbowy potraktuje osoby, którym taki wypadek zdarzył się po raz pierwszy. Dlatego warto wspomnieć o tym we wniosku.

Przykładowo, zdarzyło się tak, że nie opłaciłeś terminowo zaliczki na podatek dochodowy. Przyczyny tego zdarzenia mogą być następujące:

• błąd techniczny w aplikacji rachunkowej, który uniemożliwił wysłanie przelewu,
• niewiedza, że taki podatek trzeba płacić (oczywiście jest to wybaczalne tylko w przypadku początkujących przedsiębiorców),
• niedopatrzenie, czyli błędy w dokumentacji albo pomyłka konkretnej osoby (trzeba wskazać jej dane),
• przewlekła choroba (przykładowo trafiłeś do szpitala na kilka tygodni i nie byłeś w stanie zarządzać księgowością firmy).

To zdarza się najczęściej i gdy za Twoim wykroczeniem stoją właśnie takie powody, to możesz być pewien, że naczelnik urzędu skarbowego pozytywnie przychyli się do wniosku, w którym został ujęty czynny żal. Uzasadnienie, przykład takiego działania jest często kluczowe.