Dieta ograniczająca spożywanie produktów prozapalnych, aktywność fizyczna, fizjoterapia oraz rehabilitacja są niezbędnym elementem terapii wpływającym na poprawę mobilności, funkcjonowania oraz ogólnego zdrowia osób chorych na spondyloartropatie. Stąd pomysł stworzenia aplikacji na telefon „Postawsiechorobie”, dzięki której pacjent będzie miał dostęp do wszystkich niezbędnych informacji o ŁZS i ZZSK, ich leczeniu oraz codziennym funkcjonowaniu. Z pomocą dietetyka, fizjoterapeuty, psychoterapeuty i seksuologa zostały opracowane wskazówki, jak radzić sobie z chorobą. Ważnym elementem aplikacji jest dzienniczek samoobserwacji. Oczywiście, decyzje dotyczące leczenia muszą być podejmowane przez lekarza, ale na podstawie indywidualnych potrzeb i stanu choroby pacjenta – dzienniczek obserwacji oparty na tych samych kalkulatorach, z których korzystają lekarze, znacząco ułatwia proces decyzyjny. Jest to jedyna taka aplikacja dostępna dla pacjentów z ŁZS i ZZSK – do pobrania z Google Play i appStore.
Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) należą do grupy chorób reumatycznych określanych jako spondyloartropatie zapalne. Wskutek pobudzenia komórek biorących udział w procesach immunologicznych dochodzi do nadmiernej produkcji cytokin prozapalnych, które są odpowiedzialne za zapalenie stawów. Odróżnia się dwie postacie spondyloartropatii: osiową – gdy przeważają objawy ze strony kręgosłupa i obwodową – dotykającą stawów „obwodowych” (stawów kończyn).
Łuszczycowe zapalenie stawów dotyczy ok. 5–30% chorych z łuszczycą, których jest w Polsce ok. 750 tys., co oznacza, że choruje na nie ok. 40–230 tys. osób. Początek łuszczycowego zapalenia stawów przypada zwykle pomiędzy 20. a 50. r.ż.
Najczęściej występuje u osób z łuszczycą skóry lub paznokci, ale może również pojawić się u tych, którzy nigdy nie chorowali ani nie zachorują na łuszczycę.
Choroba przyczynia się do zniekształcenia stawów, głównie rąk i nóg oraz powoduje dolegliwości takie jak: zmiany okołostawowe, zapalenie przyczepów więzadeł, ścięgien, torebek stawowych.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa charakteryzuje się zapaleniem stawów krzyżowo-biodrowych, stawów kręgosłupa oraz więzadeł i tkanek okołokręgosłupowych. W niektórych przypadkach zapalenie obejmuje również stawy obwodowe oraz przyczepy ścięgniste. Możliwe jest także wystąpienie objawów pozastawowych, takich jak zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenie zastawek aorty, zmiany w jelitach, na skórze i błonach śluzowych. Następstwem choroby jest postępujące sztywnienie m.in. stawów kręgosłupa, co powoduje istotne upośledzenie jego ruchomości oraz ogólnych funkcji ruchowych.
Zmiany w obrazie RTG powstają po 6–8 latach trwania choroby, a opóźnienie w jej rozpoznaniu wynosi zazwyczaj 5–7 lat. Dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie choroby, które może przyczynić się do zminimalizowania ryzyka wystąpienia trwałego kalectwa.
Podstawą leczenia osiowej postaci ŁZS i ZZSK są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Leki z tej grupy powodują szybkie złagodzenie objawów choroby, czyli zmniejszają ból i czas trwania sztywności porannej. Lek powinien być indywidualnie dobrany dla każdego pacjenta – zależnie od ryzyka wystąpienia powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego lub przewodu pokarmowego. W postaci obwodowej ŁZS jako pierwsze wprowadza się do leczenia klasyczne leki modyfikujące przebieg choroby, a następnie NLPZ i iniekcje glikokortykosteroidami.
Wykazanie nieskuteczności ww. leków oraz utrzymywanie się dużej aktywności choroby pozwala na zastosowanie leków biologicznych. Leczenie biologiczne znacznie poprawiło rokowanie u pacjentów z chorobami zapalnymi. W Polsce większość terapii jest dostępna dla chorych w lecznictwie szpitalnym w ramach programów lekowych.
Wśród pacjentów stosujących leczenie biologiczne widoczna jest znaczna poprawa w zakresie sprawności ruchowej, poprawa stanu psychicznego oraz zmniejszenie bólu, przy akceptowalnym profilu bezpieczeństwa.
Aktualnie stosowanymi w terapii spondyloartropatii lekami biologicznymi w ramach programów lekowych są inhibitory TNF-α (czynnik martwicy nowotworów α; ang. tumor necrosis factor-α): etanercept, infliksymab, adalimumab, golimumab, inhibitory kinazy janusowej oraz inhibitor interleukiny 17 – sekukinumab.
Wg danych z 2019 r. dostęp do leczenia biologicznego miało w Polsce 2542 pacjentów z ŁZS i 4700 pacjentów z ZSKK.
Kampania „PoSTAW się chorobie” ma zwrócić uwagę na konieczność wczesnego rozpoznania i szybkiego podjęcia skutecznego leczenia dostosowanego do poziomu zaawansowania choroby. Największy ubytek sprawności odnotowuje się w ciągu dwóch pierwszych lat od diagnozy, dlatego tylko szybkie działanie może skutecznie chronić przed konsekwencjami choroby i jest jedyną szansą dla chorych. Kampania prowadzona jest dzięki wsparciu firmy Novartis, a rolę partnera pełni Stowarzyszenie „3majmy się razem”.
Źródło informacji: HealthWay
